İstanbul Depremine Yönelik Sağlık Hizmetinin Yapılanması Çalışma Grubu Anasayfa
Hekimler İçin İletişim Hattı
"Yoğun nüfuslu bir toplulukta COVID-19 salgını sırasında olası bir iletim aracı olarak kanalizasyon"
- Kasım 21, 2020
- 813
Nisan 2020'de, Çin'in Guangzhou kentinde yoğun nüfusa sahip bir toplulukta meydana gelen COVID-19 salgınını ve hastalığın bulaşma şeklini belirlemek için yapılmış bu çalışmada COVID-19 açısından bir iletim aracı olarak ‘’Kanalizasyon’’ incelenmiştir.
İkinci dalga döneminde ilk iki vakanın Guangzhou’da saptanması sonrası Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ulusal COVID-19 karantina yönergelerini izleyerek, bu hastalar ile aynı veya hemen bitişik binalarında yaşayan 212 kişiyi yerleşim alanlarından uzakta, bağımsız bir kanalizasyon arıtma sistemine ve ayrı bir tıbbi atık bertaraf sürecine sahip bir otelde karantina altına almıştır (Şekil).
İki ilk vakanın 20 metre içindeki 112 bina sakini ev karantinası altına alınmış. Yerleşim bölgesindeki diğer 2552 kişiye gönüllü olarak evde kalma emri verilmiş (Şekil).
Bu karantinadaki kişilerden, COVID-19 taraması için boğaz sürüntü örneği toplanmış.
Doğrulanmış vaka, semptomlardan bağımsız olarak RT-PCR ile SARS-CoV-2 RNA için pozitif test edilen bir boğaz veya rektal numuneye sahip olarak tanımlanmış.
Ayrıca vakaların yaşadığı binaların dairelerinde kapı kolları, kolçaklar, düğmeler, uzaktan kumandalar, su bardakları, çatal bıçak takımı ve masa üstü gibi sık dokunulan yüzeylerden örnekler toplanmış.
Tuvaletlerde kapalı taburelerden, yer süzgeçlerinden ve lavabolardan örnekler alınmış.
Ayakkabı diplerinden ve bisiklet lastiklerinden de kir örnekleri toplanmış.
Sokaklarda, yerlerdeki su birikintilerine bulaşmış olabilecek lağım ve atıkları steril pipetler ile toplanmış.
Beraber yaşayan ilk iki hasta Guangzhou'daki toptan satış pazarları arasında malları taşıyarak geçimini sağlayan kişiler imiş.
2888 kişiden oluşan bu toplulukta sekiz vaka (2’si ilk vakalar, 4’ü semptomatik ve geri kalan 2’si asemptomatik) tespit edilmiş.
Sekiz vaka, üç bitişik binanın içindeki dört dairede ikamet eden dört çift imiş. İlk iki hasta A binasında, diğer çiftlerin ikisi B binasında ve bir çiftte C binasında yaşıyormuş.
İlk şekle bakıldığında A binasının girişi B ve C binalarından ayrıdır. Sokak kameralarına göre A binası sakinlerinin B ve C binalarının sakinleriyle etkileşime girmediği doğrulanmış.
Tüm çiftlerin birbirleriyle hiçbir iletişimi olmadığı sadece uzaktan (fiziksel mesafeye uygun) birbirlerini gördüğü doğrulanmış.
İncelemeler sonunda ilk 2 hastanın yaşadığı A binasının dışındaki kanalizasyon borusunun yerden birkaç santimetre yukarıda bulunan yaklaşık 100 cm2 boyutunda bir deliğe sahip olduğu saptanmış.
Vakaların başlangıç tarihlerine, mekansal dağılımına ve temas geçmişine dayalı olarak, Vakalar 3-8'in sızan kanalizasyon yoluyla Vakalar 1-2'den etkilendiğini varsaymışlar.
Sokaktaki su birikintilerinden ve kanalizasyon borusu yüzeylerinden toplanan 63 numunenin %19'u SARS-CoV-2 için pozitif olarak test edilmiş.
Vakaların dairelerinden alınan 50 çevresel numunenin %24'ü SARS-CoV-2 için pozitif olarak test edilmiş.
Viral genom dizilimi, 1-2 numaralı vakaların dairesi içindeki tuvalet ve ayakkabı tabanı kirinden tanımlanan virüslerin, 3-8 numaralı vakalardan ve kanalizasyon örneklerinden tespit edilenlerle homolog olduğunu göstermiş.
Çalışmada yapılan alt grup analizine göre temizlik işçisi veya atık toplayıcı olarak çalışmak (13 kat), eve döndükten sonra ayakkabılarını çıkarmamak veya temizi ile değiştirmemek (7.4 kat) ve eve döndükten sonra kirli ayakkabıların temizlenmemesi (6.3 kat) hastalık oluşması ile ilişkili olarak saptanmıştır. Ayrıca Günde bir defadan fazla evden ayrılmak cok önemli değil 50 yaşın üzerinde olmak ve aylık hane gelirinin 2500 yuandan (yaklaşık 360 dolar) az olması COVID-19 ile önemli bir ilişkiye sahip bulunmuştur.
Bu araştırma ilk kez SARS-CoV-2'nin kanalizasyon yoluyla yayılma olasılığına işaret etmektedir. Kötü hijyen ve sanitasyon önlemlerine sahip yoğun nüfuslu gecekondu mahalleleri ve sınıfsal eşitsizliğin olduğu bölgelerde kanalizasyon yönetiminin önemi vurgulanmaktadır.
Yazının orijinaline aşağıdaki linkten ulaşılabilinir:
https://academic.oup.com/cid/advance-article/doi/10.1093/cid/ciaa1494/5920983
Doç. Dr. Necati Çıtak
İTO COVID-19 İzleme Grubu Üyesi
