Page 49 - Hekim Sözü (Sayı 12) Kasım-Aralık 2020

KİTAP

TARİHSEL VE TOPLUMSAL YÖNLERİYLE
Türkiye’de

sağlık

sorunları

Osman Öztürk *

Kitapta Türkiye’deki tarihsel ve güncel örnek-
leri üzerinden kapitalist kalkınma modelinin,
Tarihsel ve Toplumsal Yönleriyle
sağlıksızlık üreten toplumsal yapının yegane Türkiye’de Sağlık Sorunları
Deniz Akgün
temel nedeni haline gelişi inceleniyor. NotaBene Yayınları, 2019

itapta sağlık sorunlarına yol Kitabın 19. Yüzyıl’dan 1945’e: Toplum çıkan sağlıksızlık iklimi, yaşla sıklığı
açan toplumsal sorunları Sağlığında Sınırlı İyileşmeler başlıklı artan süreğen hastalıklar ve kanser
Kinceleme yöntemi olarak birinci bölümde Osmanlı devletinin üzerinden ele alınırken güncel toplum
tarihsel maddeciliğe başvurulma- son dönemi ile Cumhuriyetin baş- sağlığı sorunlarının çözümü konusu
sı hedeflenmiş. Yazar, gerekçesini larındaki toplumun sağlık durumu çalışma yaşamı, çevre ve beslenme
“Tarihsel maddeciliğe bilim yönte- ele alınıyor. Bu dönemdeki bulaşıcı gibi toplumsal belirleyicilerle ilişkisi
mi olarak başvurulmadığı durumda hastalıklarla mücadele konusunda ele alınıyor.
kapitalist üretim biçimi ve kapitalist elde edilen kısmi başarılar, modern- Yazıyı kitaptan iki alıntıyla bitirelim:
yoldan kalkınma modelinin toplum leşme adımlarının işçilerin omuzları
sağlığının özgül belirleyenleri olması üzerinden ilerletilmeye çalışılması “Uzun çalışma saatlerinin sonucunda
göz ardı edilirken; sağlık sorunlarının ve doğurganlığın kontrolüne yönelik aldığı gelir ile hızlı ve ucuz besinleri
temel nedenleri yerine, ortaya çıkan mediko-sosyal içerikli müdahaleler tüketmekten başka seçeneği bulunma-
sonuçlarıyla ilgilenilmiş olmaktadır.” irdeleniyor. yan, iş dışındaki zamanı verimli kul-
sözleriyle açıklıyor. İkinci bölüm 1945-1980: Sosyalleşti- lanmak zorunluluğu nedeniyle fiziksel
rilemeyen Sağlık Hizmetleri başlığını egzersize zaman ayıramayan, buna
Akgün’ün Kapitalizm Hasta Eder isim- taşıyor. Bölümde Türkiye’nin kapita- fırsat bulsa bile sağlıklı yaşamı destek-
li kitabında kapitalist üretim biçimi- list yoldan kalkınma modelini tercih leyici, havası temiz kentsel mekanlara
nin, toplumun sağlıklı olmasını hangi edişi ve bunun kentleşme politikaları yanı başında ulaşma imkanı bulama-
mekanizmalar aracılığıyla engellediği üzerindeki sonuçları ele alınıyor. yan günümüzün sağlıksız birey profili,
açıklanmaya çalışılmış ve kapitalist doğrudan kapitalist yoldan kalkınma
toplumun bağrında yaşama geçirilmiş 1980’den Günümüze: Uluslararası İş modelinin sonucudur.” (s. 133)
olan toplumcu tıp uygulamalarından Bölümünde Yeni Roller, üçüncü bö- “Günümüzün bireyleri kendi sağlık-
örnekler verilmişti. Elimizdeki kitapta lüm 1980 sonrası yeniden biçimlenen larının sorumlusu olarak gören ve
ise Türkiye’deki tarihsel ve güncel ör- uluslararası iş bölümü çerçevesinde devletin sağlığın korunması konusun-
nekleri üzerinden kapitalist kalkınma çalışma rejiminin emek aleyhine ye- daki görevlerini göz ardı eden piyasacı
niden yapılandırılması, taşeronlaşma,
modelinin, sağlıksızlık üreten top- çevre sorunları ve tarımsal üretimin sağlık anlayışı ile toplumsal sağlık
lumsal yapının yegane temel nedeni sağlıksızlık üreten yapısını irdeliyor. sorunlarına çözüm bulunması olanaklı
haline gelişi inceleniyor. değildir.” (s. 155)
Sonuçlar bölümünde ise kapitalist kal-
Dr., Hekim Sözü Yayın Kurulu Üyesi kınma modelinin sonucu olarak ortaya İyi okumalar.
*

KASIM-ARALIK 2020 hekim sözü 47