Page 13 - Hekim Sözü (Sayı 14) Mart-Nisan 2021

DOSYA

duğuna göre, İstanbul’da en az 60 bin test yaptıranların sayısının sonradan ve tehlikelerden etkilenebilir durumda
vaka olduğu anlaşılmaktaydı. artmaya başlaması üzerine yeni bir olma ve zarar görebilir durumda olma
kategori eklendiğini belirtmektedir. Bu hali olarak tanımlanmaktadır. İstanbul
2020 yılı itibariyle İstanbul 15.462.452
nüfusu ile ülkenin en büyük ili ol- sebeple belirti gösterenlere hasta, PCR pek çok özelliği ile kırılganlık unsurla-
1
3
manın yanında kilometrekareye 2.976 pozitiflere vaka terimi kullanılarak rını barındırmaktadır .
kişi düşmesiyle ile en kalabalık ilidir . dünyanın hiçbir ülkesinde olmayan En yüksek nüfus yoğunluğu İstanbul’u
2
2020 yılının yaz aylarına gelindiğinde bir terminoloji ortaya çıktı. COVID-19 açısından kenti riskli du-
İstanbul nüfusundan yaklaşık üç mil- Diğer yandan SB turkuaz tabloya ruma getirmiş olsa da kentin hastalık
yonluk bir nüfus, şehir dışına çıkmış, “günlük vaka” yani PCR(+) sayısı yönünden daha başka kırılganlıkları
köyüne, yazlıklarına, yaylalarına hare- eklemenin yanında 10 Aralık 2020’de da söz konusudur. Kasım 2020’de
ket etmişti, bu nüfusun özellikleri tam salgının başından beri toplam PCR+ İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından
olarak bilinmese de ekonomik olarak sayısını verdi. 12 Aralıkta ise toplam açıklanan İstanbul’un Kırılganlık
aktif olmayan ve yaşça ortalamanın iyileşen sayısında düzeltme yapıldı. Haritası Raporu bu zaafları ve deza-
üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Böylece SB, salgının başından beri vantajları gözler önüne sermektedir.
Pandeminin başından beri birçok kez açıklamadığı verileri gecikmiş (ve ken- Söz konusu raporun bulguları, nüfus
salgının başkenti olan İstanbul’daki dilerine göre) bir şeffaflık söylemiyle hareketliliğinin ve yoğunluğunun yük-
olgu sayıları Ağustos ayında Türki- düzeltmiş oldu. Türkiye’deki salgın sek olduğu ilçelerin mekânsal yayılım
ye’deki toplam sayının %10’una kadar eğrisine bakıldığında SB, ne yazık ki riski açısından kırılgan olduğuna işaret
düştü. Ancak sonbahar aylarında COVID-19’a ilişkin yaş, cinsiyet, böl- etmektedir.
İstanbul’un ülke genelindeki payı ye- ge, meslek vb epidemiyoloji biliminin TÜİK Gelir Dağılımı ve Yaşam Ko-
niden artmaya başladı. Bu artışın bir gerektiği biçimde açıklanmamış ve şulları Araştırması, İstanbul’un kişi
kısmı Türkiye’de ve dünyada salgının salgını hayatta değil rakam düzeyinde başına düşen gayrisafi yurtiçi hasıla
yaygınlaşması ile ilişkili iken, daha kontrol etme yolunu seçmiştir. (GSYH) açısından en zengin ama en
çok kente geri dönüşlerin rolü olduğu KIRILGAN İSTANBUL eşitsiz il olduğunu göstermektedir
düşünülmektedir.
Kırılganlık, fiziksel veya psikolojik (TÜİK, 2019). Türkiye genelinde kişi
En başından beri veri paylaşmamayı olarak hasar almaya açık olma, risk başına GSYH 2019 yılında 52.316
ısrarlı bir strateji olarak sürdüren SB,
bu verileri belediyeler, meslek örgütle-
ri hatta SB Bilim Kurulu Üyeleri de da-
hil olmak üzere toplumdan bir sır gibi
sakladı. Türkiye’de şeffaflığın olmadığı
ile ilgili eleştirilerin yükselmesi üzerine
SB verilerin şeffaf bir biçimde açık-
lanacağını belirtse ve zaman zaman
daha ayrıntılı bilgiler içeren veriler
paylaşsa da hiçbir zaman yeterli bir
epidemiyolojik değerlendirme yapacak
nitelikte olmadı.

Sağlık Bakanlığı’nın, Haziran 2020 iti-
barıyla paylaşmaya başlayıp 23 Kasım
itibariyle sonlandırdığı bölgelere göre
veri paylaşımı ile elde edilen verilerle
İstanbul’un günlük hasta sayıları ve
salgın eğrisi incelendiğinde (Şekil 2)
salgının kent genelinde yaz sonu itiba-
riyle hızlandığı görülmektedir.
Sağlık Bakanlığı’nın İstanbul’u içeren
bölgesel düzeydeki verileri açıklama-
yı durdurmasından sonra 25 Kasım
2020’de başka bir veri eklenmiş, bu
tarihten itibaren “Günlük Vaka Sayısı”
adıyla PCR testi pozitif olup semptom-
suz olanlar da açıklanmaya başlan-
mıştır. SB, başlangıçtaki test politikası
gereği sadece semptomlu kişilere
test yapıldığı, semptom göstermeden Resim 1: Bakırköy - Bahçelievler, 06.09.2020 tarihli HES ve kent95 karşılaştırmas (Odman ve Tülek, 2020)

MART-NİSAN 2021 hekim sözü 11