Page 10 - Hekim Sözü Sayı: 2

DOSYA

Yüzüncü yılında

14 Mart Tıp Bayramı

Nuran Yıldırım*

Türk tıbbına hizmetlerini, henüz yeni bitmiş olan Birinci Dünya

Savaşı’nda, vatan savunmasına katkılarını ve şehitlerini vurgulamakla,
hocalarından miras aldıkları, “Tıbbiyelilik Ruhu” ile vatanlarına sahip
çıkacaklarını göstermek istemişlerdi.

13 açılışının 92. yılını kutlamaya karar Ardından iyi bir hatip olan Memduh
Kasım 1918’günü Haydar-
verdiler. Okullarının kuruluşunu kutla-
paşa’daki Tıp Fakültesi
Necdet (Otacı/Otaman), Tıbbiye ka-
öğrencileri ve hocaları öğlen
paylaştı. Kuruluşundan 1919 yılına
tatili sırasında denizden gelen top malarına kimse itiraz edemezdi. yıtlarından çıkarılmış sayısal bilgileri
sesleriyle irkildiler. Telaşla pencerelere 14 Mart 1919 günü, Beyazıt’ta Zeynep kadar Tıp Fakültesi’nden 4.607 Türk,
koşuştular. Mondros Mütarekesi’nin Hanım Konağı’ndaki Darülfünun Kon- 240 Rum, 170 Ermeni, 79 Musevi,
(30 Ekim 1918) ardından savaşın ferans Salonu’nda yapılacak tören, Tıp 11 Sırp-Bulgar olmak üzere toplam
galibi İttifak Devletleri’nin donanması Fakültesi Talebe Cemiyeti tarafından 5.107 hekim mezun olmuş, 103 mezun
törenle İstanbul Boğazı’na giriyordu. organize edilecekti. Gerekli izinleri Avrupa’ya gönderilmişti. Mezunla-
Düşman gemilerini yaşlı gözlerle alındı. rın 81’i Paris’te, 71’i Berlin’de, 10’u
izlediler. Çok geçmeden Ocak 1919’da Toplantıya, başta Feyzi (Feyzullah Viyana’da, 5’i de Londra’da uzman-
Tıp Fakültesi’ni gezen İngiliz heyeti; İzmidi, 1845-1923) Paşa ve Besim lık eğitimi almıştı. Memduh Necdet
askeri öğrencilere ayrılmış bölümün Ömer Paşa olmak üzere Tıp Fakültesi konuşmasını, Tıp Fakültesi’nin Birinci
boşaltılmasını, askeri öğrencilerin ve Darülfünun hocaları, İngiliz-Ameri- Dünya Savaşı’na katkılarını rakamlarla
eğitimin yapıldığı sivil tarafa taşınma- kan-Fransız Kızılhaç temsilcileri, Fran- dile getirerek sürdürdü. Tıp Fakül-
sını istedi. sız Sıhhiye Müfettiş-i Umumisi, İnas tesi, Birinci Dünya Savaşı boyunca
Darülfünunu [Kadınlar Üniversitesi] 765 öğrencisini silah altına vermişti.
Askeri öğrencilerin yatakları, klinik- öğrencileri ve Osmanlı basını temsil- 346 öğrenci geri dönmemiş, bir kısmı
lere ve laboratuvarlara taşındı. Bunu cileri katılmış, Tıp Fakültesi ile İnas cephelerde şehit düşmüş bir kısmı ise
İngiliz askerlerinin Tıp Fakültesi’nin Darülfünunu öğrencileri ayrı yerlere tifüse kurban olmuştu.
büyük bir kısmına yerleşmesi izledi oturarak salonu doldurmuştu.
(3 Şubat 1919). Askeri Tıbbiyeliler Vatana sağlık hizmeti sunmak üzere
yer yataklarında yatıyordu, üniforma Tıp Fakültesi Talebe Cemiyeti’nin yetiştirilen hekimler ve vatan uğruna
giymeleri de yasaklanınca, derslere ve hazırladığı program uyarınca önce verilen şehitlerden sonra sıra işgal
laboratuvarlara gecelik entarileriyle gi- Tıbbiyeli Kemal, okulun tarihçesini kuvvetlerine seslenmeye gelmişti.
rerek durumu protesto ettiler. Sonun- anlattı. 14 Mart 1827’de açılan Tıpha- Memduh Necdet konuşmasını; “İtiraf
da üniformalarına kavuştular. ne-i Âmire ile geleneksel tıp eğitimin- ediyoruz ki vatan, bilhassa onun
den, sınıfları ve ayrı ayrı hocaları olan kalbi, beyni olan İstanbul bu dakikada
Tıbbiyeliler, İstanbul’un ve okulları- bir okula geçilmişti. 1839’da Mekteb-i korkunç bir buhran geçiriyor. Ama
nın işgalini içlerine sindiremiyorlardı. Tıbbiye-i Şahane adını aldıktan sonra korkmuyoruz… Buradayız, burada
İşgal kuvvetleri her türlü toplantıyı 41 yıl Fransızca eğitim yapılmıştı. Tıp kalacağız…İstanbul bizimdir, çünkü
yasaklamıştı. Hem suç olmayacak eğitiminde Fransızcanın egemenliğine halife ve hakan yatağıdır. İstanbul
hem de işgali protesto edecek bir şey son vermek amacıyla zorlu bir mü- bizimdir çünkü şehitler ve tarih bura-
yapmalıydılar. Uzun fikir alış verişleri cadeleye girişen Kırımlı Aziz Bey ve dadır. İstanbul bizimdir çünkü istiklâl
sonunda, Tıp Fakültesi’nin 14 Mart arkadaşlarıyla, Türkçe tıp terimlerini buradadır.” cümleleriyle bitirdiğinde
1827 tarihinde Tıphâne-i Âmire adıyla geliştiren hocaları anlattı. salon alkıştan inliyordu. Coşkulu
*Prof. Dr., Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı

8 hekim sözü MART - NİSAN 2019