Page 23 - Hekim Sözü - (Sayı 28) Temmuz-Eylül 2024

DOSYA

yaza dek tek bir şeyimiz de olsa doğru Yani bu mahkemelerde yargılananlar
gidiyor duygusundaydık. Öyle ya ‘’Tamam, kabul biz bu hayvanları
turistler bile Türkiye’nin ve özellikle öldürdük ama kanun zaten buna izin
İstanbul’un kedileri ve köpekleriyle veriyordu bizim suçumuz yok’’ ya da
fotoğraf çektirmeye doyamıyor, bu ‘’Biz sadece izledik aslında zarar verici
ortak yaşam hallerimiz belgesellere bir şey yapmadık ama ölmelerine en-
konu oluyordu. Ancak günlerden bir gel de olmadık’’ ya da ‘’Sütte leke var
gün vitrinlerde keyifle gerinerek yatan bizde yok’’ deseler acaba haklarındaki
kediler, sabah istihkakını mahalle karar nasıl olurdu?
kasabından almaya gelen martılar, işe Acaba bu durumun tarihte örneği var
giderken bizi uğurlamaya gelen köpek- mı diye araştırınca çok uzağa gitmeye
ler ile nur topu gibi bir sokak hayvanı gerek yok. II. Dünya Savaşı sonrası
sorunsalımız olduğuna uyanıverdik. kurulan uluslararası mahkemelerin
Aşılama ve kısırlaştırma ile çözülebi- tutanaklarına bakmak yeterli. Tam
lecek bir probleme ilişkin “Hayvanları da yeri gelmişken dünya genelinde
Koruma Kanunu’nda Değişiklik Ya- organize kötülük haline dönüş ema-
pılmasına Dair Kanun” ya da kamuo- relerinin giderek artmasından olacak,
yunda bilinen yaygın adıyla “Katliam II. Dünya Savaşı döneminde Hitler
Yasası” sonrası suçlu köpekler ilan ve destekçilerinin yarattığı o ürkünç
edildi ve tüm ülke adeta bir korku fil- distopya yıllarına ilişkin araştırma-
mi şatosuna dönüştü. Bize de her gün ların çoğaldığını da söyleyebiliriz.
yeni bir vahşet öyküsüne uyanıp, tüm O dönemde yaşatılan vahşete ışık
bu travmatik tanıklıklarla baş etmeye tutması ve o günlere tekrar dönme-
çalışır bir paralizi hali düştü… mek umuduyla Nürnberg, Tokyo ve
Travmanın iyileşmesine ilişkin kadim Kudüs Mahkemeleri’nin kararlarına
bir bilgi olması dolayısıyla olacak be- birlikte bakmak günümüzde şiddete
nim zihnimde hayvanlara karşı işlenen maruz kalanlarının daha çok kadınlar,
bu dehşet verici suçlara dair adale- çocuklar ve hayvanlar olduğu ger-
tin nasıl gerçekleşeceği sorusu hep çeğini unutmamıza engel olacaktır.
zonkluyor bu dehşet başladığından Bu kararlar birçok dehşet hikayesini
beri… Kimin travması derken bizimki anlama umudumuza bir ölçüde katkı
elbet, hayvanlara karşı ülkemizde suç sunabilir.
bile işlenmiyor ki, onları katledenlerin Her ne kadar galiplerin adaleti ol-
işledikleri kabahat… maları sebebi ile eleştirilse ve adaleti
Elektrikli sandalye ile idam cezasını sağlamakta başarısız oldukları bilinse
bile ilk kez kendisine yanan bir sigara de hukuk çevrelerinde önce Nürn-
içirmeye çalışan bakıcılarını öldürdüğü berg sonra Tokyo Mahkemeleri’nin
için Fil Topsy’de uygulayanların böyle kararlarının uluslararası hukukun
bir mahkeme kurulursa hayvanlardan tesisi açısından çok önemli olduğu
adalet ve merhamet beklemeleri çok söylenmektedir. Nürnberg Uluslara-
abartılı olmaz mı? Ama tabii insan rası Savaş Suçları Mahkemesi’nde “Ba-
olmamak ‘insaflı’ olmayı da sağlaya- rışa karşı işlenmiş suçlar” bakış açısı
bilir bu açıdan. Hayvanların haklarını kadar, Nazilere ilişkin müdafilerin o
arayabildikleri hesap sorabildikleri zamanki hukuk kurallarını uyguladık-
bir gün gelir mi mesela? Kendileri- ları yönündeki savunmalarına karşın
ne karşı dünyanın birçok ülkesinde mahkeme “Uluslararası hukuka aykırı
yasaklayarak üstlerinden kazanılan
çıkarılan saldırgan, yıkıcı, yok edici ve eylemleri işleyenlerin kişisel sorumlu-
kanlı parayı meşrulaştırıyor. Kimileri dahi haksızca yasalar ve reva görülen luktan kurtulamayacağı”nı belirterek
sokaklarda onlarla yaşamayı uygun yaşamla bağdaşmayacak uygulama- bir çığır açmıştır! Yani mevcut yasal
görmüyor. Kimileri de bir ‘sahibi’ lara rağmen verdikleri hayatta kalma düzenlemenin izin vermesi halinde
olmazsa yaşamamalı diyor. Ne yazık
mücadelesi sonrası kurulacak ulusla- bile bireysel sorumluluklarımız sürer,
ki eşit şartlarda olmasa bile birlikte rarası mahkemelerde neler konuşulur kimsenin yaşam hakkını böyle bir
yaşam bu canlara reva görülmüyor… bilinmez. Ancak ‘insani’ davranma- dayanakla elinden alamayız.
Ülkemizde sokak canları bir eli yağda malarını beklemek de herhalde bizim Gelelim diğer sorumuza, Tokyo’daki
bir eli balda, örnek uygulamalarla umudumuz olur. O gün de özürleri mahkemede verilen bir mahkumiyet
korunuyorlar diyemesek de geçtiğimiz kabahatlerinden büyük olur mu acaba? hükmü de bu açıdan oldukça dikkat

TEMMUZ-EYLÜL 2024 hekim sözü 21