Page 28 - Hekim Sözü - (Sayı 28) Temmuz-Eylül 2024

DOSYA

Hayvana Şiddet Yasası

Cansu Özge Özmen *

12 Temmuz 2024 tarihinde, AKPli 72 milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlı-
ğı’na sunulan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun bazı maddelerinde
değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifi, Meclis komisyonuna sevk edilmişti.

7, 22 ve 23 Temmuz tarihlerinde maddede değişikliğe gidilmiş olsa da kanun teklifi sokak köpeklerinin
toplamda kırk iki saati aşan ko- madde kanunlaştığı haliyle 5996 sayılı (teklifteki muğlaklıktan dolayı önce
1misyon görüşmelerinin sonunda Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, teklifin kedileri ve diğer hayvanları
teklif, bazı değişiklikler yapılarak AKP Gıda ve Yem Kanununun dokuzuncu da içerdiği düşünüldü, fakat sözlü ve
ve MHP milletvekillerinin oylarıyla maddesine atıf yaparak, ötenaziyi ya daha sonra bir maddede yazılı olarak
kabul edildi. Komisyon görüşmelerini da hayvanları öldürmeyi yasal hale sadece köpeklerin hedef alındığı bir
ülkenin birçok yerinde nöbet tutarak, getirmiş oldu. On yıllardır hayvan nebze de olsa netleştirildi) artık sadece
meclisin içinde ve dışında bekleyerek hakları savunucularının kırmızı çizgisi toplanmalarını, sahiplendirilemedikleri
takip eden birçok hayvan hakları savu- olarak bilinen ve nüfus kontrolü için takdirde ömürlerini barınakta geçirme-
nucusu ve uzman vardı. Uzmanların “kısırlaştır, aşıla, aldığın yere bırak” lerini, gerekli görüldüğü durumlarda
birçoğu görüşmeler sırasında fikirlerini yöntemini öngören altıncı madde ise ise öldürülebilmelerini garantilemiş
paylaşabilmek için meclis koridor- değiştirilerek hayvanların sahiplen- oldu.
larında beklediler. Salon değiştikten dirilemedikleri takdirde ömürlerinin
sonra koridorlara alınmadılar, ilk gün sonuna kadar barınaklarda tutulmasını Kanun teklifinin genel ve özel olmak
üzere gerekçeleri, birçok sivil toplum
görüşmeleri izledikleri ekran ikinci zorunlu hale getirildi: “…mevcut-
gün sökülmüştü. Birçok muhalefet mil- ta uygulanan yakala-kısırlaştır-sal örgütü, tıp doktoru, psikolog, veteri-
ner hekim ve uzmanlardan meydana
letvekilinin de defaatle belirttiği gibi metodu yerine Kanun ile yeni bir
kanun teklifi hazırlanırken barolara, yaklaşım getirilmektedir. Maddenin gelen oluşumlar tarafından çürütülse
belediyelere, veteriner hekimlere, tıp dördüncü fıkrasında bu doğrultuda de komisyon ve meclis görüşmele-
doktorlarına, sivil toplum örgütlerine, yapılan değişiklikle, hayvan bakımev- rinde gerekçelerin çarpıttığı veriler,
derneklere danışılmadı; danışıldığı lerine alınan hayvanlardan rehabilite toplumun yanlış bilgilendirilmesi,
durumlarda ise sundukları uzman edilenlerin sahiplendirilinceye kadar yasayı destekleyen bot hesapların
görüşleri teklifin içeriğine yansıtılma- bu yerlerde barındırılması hüküm oluşturduğu sunî kamuoyu göz ardı
dı. Kanun teklifi, 30 Temmuz 2024 altına alınmaktadır” (Kanun Teklifi, s. edildi ve demokratik ya da şeffaf bir
tarihinde TBMM Genel Kurulu’ndaki 13). Ayrıca, hayvan koruma gönüllüsü tartışma ortamına izin verilmedi. Çar-
görüşmeler sonucunda yasalaştı. pıtılan verilerden bazıları Türkiye’deki
ibaresi de kanundan çıkarıldı. Çünkü kuduz vakalarıyla ilgiliydi. Kuduz
Kanun teklifinin ülke çapında neden artık sokakta hayvan olmayacaktı ve temas şüphesiyle sağlık kuruluşla-
olduğu tepkinin temel nedeni, 5199 onların korunmasına da gerek yoktu. rına başvuran kişi sayısındaki artış,
nolu Hayvanları Koruma Kanunu’nun Böylece sivil toplumun zaten tamamen köpek-insan-kuduz ilişkisinde bir artış
birinci maddesine eklenen “insan, yadsındığı bu süreç sonucunda halkla olduğu izlenimi yaratmak amacıyla
hayvan ve çevre sağlığı” ibaresiy- sokaktaki hayvanların ilişkisi de resmî gerekçelerde yer alıyordu. Halbuki,
le başlayarak kanunun amacının olarak tanınmaz hale geldi. Teklifte Türkiye’deki kuduz vakalarında artış
hayvanları korumaktan çıkarılması de belirtildiği gibi, Türkiye’de 105 bin yoktu. Aynı zamanda sahipsiz hayvan
ve hayvanları korumaya yönelik hayvan kapasiteli 322 adet hayvan saldırılarında ve sahipsiz hayvan yü-
maddeleri kaldırması ya da değiştir- bakımevi olmasına rağmen, teklifin id- zünden gerçekleşen trafik kazalarında
mesiydi. Bununla birlikte, teklifin diasına göre nüfusu dört milyon olan artış olduğu öne sürülüyordu. Ancak,
beşinci maddesinde yer alan “ötenazi” köpeklerin bu bakımevlerine nasıl trafik kazalarının kaçının sokak kö-
kelimesi, hayvanların keyfî bir şekilde sığdırılacağı konusunda bir çözüm su- peği, kaçının yaban hayvanı kaynaklı
öldürülmesinin önünü açıyordu. nulmadı. Meclis görüşmeleri sırasında olduğuna dair bir veri mevcut değildi.
Komisyon görüşmeleri sırasında bu bu soru komisyon başkanı Vahit Ki- Aynı şekilde, saldırılarla ilgili koşullar,
rişçi’ye yöneltildiğinde, Kirişçi de bu saldırının sahipli/sahipsiz köpekler
* Doç. Dr., Yaşam İçin Yasa İnsiyatifi soruya net bir yanıt veremedi. Özetle, tarafından gerçekleştiğine dair net

26 hekim sözü TEMMUZ-EYLÜL 2024