Page 43 - Hekim Sözü Sayı 4

KÜLTÜR - SANAT

Zengin mutfağında işçi direnişi

Süheyla Ekemen*

recht tiyatrosunun ülkemizdeki Pomaklar, Rumlar, Ermeniler ve de
ilk temsilcilerinden biri olan Yahudiler…
B Vasıf Öngören’in epik oyunu
“Zengin Mutfağı” yeniden sahneler- - KIZ: Eee, kim kaldı?
de. İlk kez 1977 yılında sahnelenen - …
oyun bu kez büyük usta Şener Şen’in
hem oyuncu hem de yönetmen olarak - SELİM: … Zaten esas mesele ölçü-
yorumuyla tiyatro severlerle. 15 Mayıs dedir. Bir insan ya bizdendir ya da
2019 gecesi DİSK özel gösterimi ile bir karşıdan... Bize karşı olan solcudur,
kez daha izleme fırsatı bulduğumuz ölçü budur… Bu ölçüyü anlayamadın
Zengin Mutfağı’nı büyük bir coşku ve mı hiçbir şeyi anlayamazsın…
mutlulukla ayakta alkışladık.
- KIZ: Eczacının kalfası hiçbir şey yap-
Oyunun konusu 15-16 Haziran işçi mamıştı ki… Sırf beni istedi diye…
direnişini ekseninde geçiyor. 1970 de
sendikal haklara yapılmak istenen - SELİM: Bir şey değiştirmez… Ya
gasp nedeniyle binlerce işçi sokağa sında mutludur. Patronunun bahçeye bizdensin ya da canın cehenneme…
çıkıyor, kendiliğinden gelişen bu dire- köpek almasıyla başlayan olaylar Oyunun yazıldığı tarihten günümüze
niş çığ gibi büyüyerek grevlerle devam zinciri hiç istemese de Lütfü Pehli- 42 yıl geçmiş olmasına karşın halen
ediyor. İşçi sınıfının kararlı duruşuyla van’ı kabuğundan çıkmaya ve eyleme gündemimizde ve bildik; haksızlıklar,
da sendikal haklar geri kazanılıyor. geçmeye zorlayacaktır. Evin hizmetlisi hak arayışları. Zengin Mutfağı iyinin,
Türkiye işçi direnişinin en önemli ta- kızın tek isteği ise evlenmektir. Evlilik doğrunun, güzelin dayanışmasını,
rihlerinden biri olan 15-16 Haziran’ın hayalleri nişanlısının gerçek yüzüyle örgütlü mücadelenin gücünü bize bir
ve hizmetli kız ile Lütfü Pehlivan’ın karşılaştığında yine de devam ede- kez daha hatırlatıyor. Adaletin terazisi-
özelinde sınıf bilincine varışın öyküsü- cek midir? Oyunun sonunda kendi nin dünden bugüne daha da bozulmuş
dür Zengin Mutfağı. sınıfının bilincine varmış dirençli bir olduğunu düşünsek de bilimle sanatla
işçiye evrilir kız; haklıdır, cesurdur, direnmek, inadına vazgeçmemek ve
Vasıf Öngören’in zenginin mutfağını aklı aydınlık, kalbi doğrudan yanadır.
oyun uzamı olarak seçmesi pek de ‘ölçü’ (!)yü daima insandan, yaşam-
tesadüf değil aslında, birkaç yönden Kızın evriminin yanında nişanlısı Se- dan, aydınlıktan yana tutabilmek
lim’in neden ve nasıl yozlaştığına da
anlamlı. İlki mutfağın belleğimizdeki dileği ile iyi seyirler.
algısıyla ilgili; mutfak evin en sıcak, şahit oluruz seyirci olarak. Selim çok
korkmaktadır, hemen hemen herkes-
en birleştirici yeridir çünkü. İkincisi de
mutfağın çalışanları için ekmeklerini ten, en sevdiklerinden bile şüphelen-
mektedir. O kadar çok korkmaktadır ki
kazandıkları bir çeşit fabrika olma-
sından. Bir işçi için fabrika da onun en sonunda karanlığa sığınır. Korku ve
nefretin saltanatında körleşir, avundu-
mutfağı, birleştiği, bütünleştiği bir
alan. İşte oyun bu tek uzamda geçer. ğu yalanlara inanır, yarattığı algının
kölesi olur.
Karakterlerin yaratımında epik tiyatro-
nun tüm özelliklerini görürüz. Onlar - SELİM: Aptal, zayıflamamızı bek-
kendi sınıflarının içinde gerçek karak- liyorlar... Fırsat kolluyorlar... Önce
terlerdir. Bir seyirci olarak tamamen içerden yıkacaklar...
gözlemci olsak da yaşananlara, oyun
bizi rahatsız eder ve “neden böyle?”so- - KIZ: Nasıl?
rusunu sormaya ve düşünmeye iter.
- SELİM: Bir yandan, Kürtleri kışkırtı-
Aşçı Lütfü Pehlivan patronuna koşul- yorlar… Bir yandan Alevileri… Lazları,
suz hizmet ederken beklentisiz dünya- Abazaları… Çerkezleri, Boşnaklar,

*Uzm. Dr., Hekim Sözü Yayın Kurulu Üyesi

TEMMUZ-AĞUSTOS 2019 hekim sözü 41