Page 47 - Hekim Sözü Sayı 4

KİTAP

Eşitsizlik bir halk sağlığı

sorunudur!

İrfan Emre Kovankaya*

nsan Sağlığı ve Eğitim Vakfı, Ber-
keley’deki California Üniversitesi
İ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
ve Halk Sağlığı Okulunda eş zamanlı
öğretim üyesi olan Jason Corburn’ün
saha çalışmalarına dayanan araş-
tırmalarını derlediği “Healthy City
Planning” isimli son kitabını “Sağlıklı
Şehir Planlaması” başlığıyla bastı.

Jason Corburn aslında bir kısmı
Türkiye’deki şehir plancılarınca bir
süredir tartışılan yaklaşımları sağlık
meselesi ile harmanlayarak California
Richmond’daki eski liman bölgesi,
Brezilya’nın Rio De Janeiro şehrindeki
Morro de Urubu favelası ve Ken-
ya’nın başkenti Nairobi’deki kayıt dışı bağlantılıdır. Bu durumda önem kaza- temellerini araştıran toplumsal epi-
Mathare yerleşimlerindeki kentsel mu- nan mesele ise planlamada demokratik demiyoloji. İkincisi ise bilim sosyo-
halefet ve katılım süreçlerini inceleyen katılım ve katılımın sağlanacağı farklı lojisinde katılımcı bir bilgi üretim
üç farklı saha araştırması üzerinden kurumsal düzeylerin inşa edilmesi sürecini tanımlayan “Mod 2”dir.
aktarmaya çalışıyor. Kitabın temel haline gelmektedir. Üçüncü yaklaşım ise 90’larda sürdürü-
iddiası, sağlık meselesinin “şehir” de- lebilirlik tartışmalarının günümüzdeki
nince akla gelen ulaşım, eğitim, konut Bu açıdan bakınca kitaptaki çarpıcı devamı olan ve ekolojik sistemlerin
gibi sorunlardan bir sorun olmadığı; söylemlerden biri halk sağlığı mese- karmaşıklığını kabul edip analizleri ve
aksine bir bütün olarak şehir planla- lesinin temelde toplumsal eşitsizlikle ger bildirim süreçlerini buna uyumlu
ma ile birlikte ele alınması gereken bağlantılı bir sorun olması. Ancak olarak tanımlayan uyumlu ekosistem
ve daha teknik bir dal olarak kabul Jason Corburn bu yapısal noktaya işa- yönetimi. Buradan hareketle “Uyumlu
edebileceğimiz “tıp” başlığını aşan bir ret etmesine rağmen kitabın başında Kentsel Sağlık Adaleti” için gereken
mesele olduğu. formüle ettiği çeşitli yaklaşımları saha
çalışmalarıyla bütünleştirerek belirli beş temel dayanak vardır; demokratik
Kısaca, sağlık ile “sağlık hizmetleri” toplumsal aktörlerle bütüncül ve pro- katılım (bunun için mahalleden ulusal
ayrı meselelerdir diyebiliriz. Hastane, aktif bir konum tanımlıyor ve çeşitli düzeye kadar tanımlanmış kurumlar),
sağlık ocağı vb. yetersizliği, yetersiz öneriler getiriyor. bütünleşik karar alma (bir bütün sade-
doktor, hemşire veya halk sağlığı uz- ce parçaların birleşmesinden ibaret de-
manı istihdamı, ilaca kısıtlı erişim gibi Bu anlayışın kabul edilebilmesi için ğildir, aynı zamanda bunlar arasındaki
sorunların alt kategorilerde olduğunu planlama ve sağlık ile ilgilenen ku- ilişkiden oluşur), çok boyutlu izleme,
ifade ediyor. Bir toplumun, bir mahal- rumların şehri ele alırken kullandıkları toplumsal öğrenme ve yaratıcılık.
lenin sağlıklı olması, o mahalledeki yöntemlere dair çeşitli önerileri var.
yolların genişliğinden ve sağlanan alt Bunları birleştirerek “Uyumlu Kentsel Türkiye’nin yerel yönetime dair çeşitli
yapıdan geçtiği gibi, o topluluk içinde- Sağlık Adaleti” olarak adlandırdığı bir siyasal değişimlerin arifesinde olduğu
ki sınıfsal, etnik, mezhebi ayrımlar ve kavramsallaştırma öne sürüyor. Bu böylesi bir dönemde konuyla ilgile-
cinsiyet ayrımcılığı gibi meselelerle de yaklaşımın beslendiği üç kuramsal nenlere kullanışlı kavramsal ve pratik
temel var. İlki kentteki sağlıksızlık bir repertuar sunan ve doğru zamanda
*Şehir Plancısı, Barış Akademisyeni veya salgın koşullarının toplumsal çevrilmiş bir eser.

TEMMUZ-AĞUSTOS 2019 hekim sözü 45