Page 44 - Hekim Sözü - Sayı 11 - Eylül-Ekim 2020
P. 44
KÜLTÜR - SANAT
Pandemi sürecinde sanat ve
kültür politikası
Beral Madra *
Ne kadar süreceğini kestiremediğimiz pandemi sürecinde mevcut koşullarda
kültür ve sanat sanayisi nasıl işleyecek sorusu şimdilik yanıtını çevrimiçi
etkinliklerde alıyor. Sanatçılar bu tür kriz dönemlerinde çok daha verimli olur;
yaratıcılıklarını sorunların çözümüne yönlendirir.
1.yüzyılın - iyimser beklentilere Özel sektör yatırımları ya da bağımsız yenileyemeyen ülkeler daha görünür
karşın siyasal, ekonomik, kültü- girişimler (çağdaş sanat müzeleri, olmaya başladı. Ancak, 20.yy boyun-
2rel açıdan fırtınalı geçmekte olan bienaller, galeriler, sanatçı girişimleri ca kendilerini merkez olarak gören
- ilk çeyreğini bitirmek üzereyiz. Son gibi) bu sektörü canlı ve diri tutuyor. ülkelerin, dünya sanatını ve kültürünü
dönemde artık Zombi-Kapitalizm, Ha- Görsel sanatın günümüzdeki özelliği yönlendirme üstünlüğünü yitirmeye
kikat Sonrası gibi kavramlarla tanım- de epistemolojik açıdan üstünlük hiç niyetleri yok! Çevre olgusu, merke-
lanan bu dönemi daha da zorlayan ve içeren görsel dilin (dijital fotograf ve zi yeni bir senteze zorlarken, merkez
binleri öldüren Corona Virüs-Pandemi- video) içerdiği göndermelerin şifresini de buna, üstünlüğünü yitirmemek
si’ni göğüslüyoruz. Ne kadar süreceği çözmek ve kitleye algı ve yorum olana- için boyun eğiyor gibi görünüyor! Bu
kestirilemeyen bu durumun yarattığı ğı vermektir. açıdan rekabet geçmişe oranlar çok
şaşkınlık ve basiretsizlik sürüyor. daha zorlu.
Türkiye’nin yaklaşık 150 yıllık Moder-
Mikro ve makro düzen ve yaşam nizm süreci 20.yy’da genel çizgile- Metropolleri ve dolayısıyla kültürleri
koşulları şimdiden çok da tahmin riyle “ulusal kimlik” ve “uluslararası çevre ülkelerinden gelen insanlar tara-
edemeyeceğimiz bir biçimde değişmek kimlik” ikilemini içerdikten sonra, fından istila edilen merkezlerin, artık
ve başkalaşmak zorunda kalırken, 1980’den bu yana , yine Avrupa çevreye sömürme amacıyla yaklaşması
Kapitalizmin en verimli ama eleştirel ve ABD’de tohumları atılan, önce da söz konusu değildir; merkez, bir
içeriğe sahip olduğu için bir o kadar “çoğulculuk”, şimdilerse ise “küresel uzlaşma yoluyla karşılıklı yararlanma
da ikilemli küresel kültür sanayisi de kültür diyalogu” denilen yeni söylem önermeyi daha akılcı ve yararlı buldu
bu süreçle başetmek ya da uyum sağ- ve estetik süreçlerine girdi. Sanatçılar ve adını “küresel kültür sentezi ve kül-
lamak için çözümler üretmeye başladı. ve sanat çevreleri bu düşünce sürecini türler arası diyalog” olarak koydu. Bu
İkilemin sanatın özgür söylemleri ile ve bununla birlikte sanat sisteminde- aynı zamanda bir çeşit, 21.yy dünya
sınırlayıcı ve çıkarcı piyasa arasın- ki değişimi, geçmişe oranla oldukça kültürünü birlikte kuralım önerisi ya
daki çatışkı dolayısıyla oluştuğunu hızlı benimsedi, bu düşüncenin ortaya da zorunluluğuydu! Bu süreci yaşıyo-
belirtelim.
koyduğu sonsuz olanakları kullanmayı ruz ve sonuna kadar değerlendirmemiz
Türkiye’de çağdaş sanat, görsel sanat, başardı. gereken bir fırsattır, bu.
güncel sanat olarak tanımlanan sanat
yapıtı üretiminin ve üretime bağlı Bölgesel, yerel ve geleneksel kültür- Günümüzdeki gelişmeler, özellikle
etkinliklerin AB ve ABD kültür ve lerinden beslenen Modernizm, iki özel sektörün çağdaş sanat alanına
sanat sistemi ile belirlenmiş küresel dünya savaşı, soykırımlar ve nükleer yatırımları, geçen yüzyıl boyunca
sanat sisteminin içinde var gücüyle felakete yenilen ütopyasının hesabını sürüp giden, uluslararası sanat sistemi
yer almaya çalıştığını söyleyebiliriz. Post-modernizmde vermeye çalışırken, içinde var olma ve yer alma isteğinin,
Bu çaba devletin, yerel yönetimlerin uyuyan bir gerçekle karşılaştı; merke- olgunlaşmış durumudur. Bu gerçeği
politikalarının gündeminde yer almı- zin çevre olmadan beslenemeyeceği, yaşarken, başka bir gerçeği, Türki-
yor ve kamusal bir ivmeye sahip değil. mega kültürün hücreler olmadan var ye’deki çağdaş sanat üretiminin küre-
olamayacağı gerçeğiyle! Bu söylemle sel sistem içindeki yetersiz konumunu
Sanat eleştirmeni, yazar ve çağdaş sanat küratörü birlikte Türkiye gibi kültür sanayisini göz ardı edemeyiz. 20.yy dünya sanat
*
42 hekim sözü EYLÜL-EKİM 2020
