Page 20 - Hekim Sözü (Sayı 10) Temmuz-Ağustos 2020

DOSYA

Burada “toplumsal

belirleyenler” var!

Metin Çulhaoğlu*

Sivil toplum, devletin ve ailenin (özel alan) yanı sıra üretim süreci ve üretim
ilişkileriyle belirlenen alanın da dışında kalan bir alanı tanımlar.

u kısa değerlendirmede öz ola- süreci ve üretim ilişkileriyle belirle- kuruluşudur. Buna karşılık, örneğin
rak vereceğimiz mesaja geçme- nen alanın da dışında kalan bir alanı mimar ve mühendis odaları, tabip
Bden önce Türkiye’de yaşanan tanımlar. Dolayısıyla işçi ve işveren odaları ve barolar ve bunların üst
kavram karmaşasından hareketle kimi örgütleri, sendikaları, dernekleri, vb. kuruluşları sivil toplum kuruluşları
netleşmeler sağlamanın yararlı olacağı- sivil toplum alanının dışında kalır. değil meslek kuruluşlarıdır. Başka bir
nı düşünüyoruz. deyişle, örneklenen bu son kuruluşlar
Devletin, özel alan olarak ailenin
Toplumda var olan çeşitli örgütlenme- ve emek süreçlerinin dışında kalan da hükümet dışı kuruluştur; ancak
lere, kuruluşlara, vb. ilişkin bu kavram alandaki örgütlenmeler birbirinden “sivil toplum kuruluşu” değildir.
karmaşası, özellikle 1990’lı yıllardaki farklı tanımlara sahip olsalar bile Meslek kuruluşları, Türkiye dâhil pek
tanımlamalara ve yaklaşımlara dam- hepsinin ortak bir noktada buluştuğu- çok ülkede, kendi tüzükleri ve kuralla-
gasını vurmuştur. En belirgin örneği, nu söyleyebiliriz. Bu ortak nokta “kâr rından önce yasayla öngörülür; ayrıca
pek çok çevrenin devlet/hükümet dışı amacı gütmeme” ve bir şekilde “kamu belirli bir mesleğe mensup olanların
hangi örgüt (hükümet dışı kuru- yararını” gözetmedir. Ancak, kâr ama- mesleklerini icra edebilmeleri için bu
luş-HDK) varsa bunların hepsine “sivil cı gütmeyen ve kamu yararı gözeten kuruluşlara üye olmaları zorunluluğu
toplum kuruluşu” (STK) demesidir. örgütlenmelerin hepsinin “sivil toplum vardır. Dahası, meslek kuruluşları,
Öyle ki, bu ortamda bildiğimiz meslek kendi üyelerine belirli yaptırımlar
kuruluşlarından sendikalara kadar pek kuruluşu” sayılması da doğru değildir. uygulama yetkisine sahiptir.
çok örgüt “sivil toplum kuruluşları” Bir örgütün sivil toplum kuruluşu
adı verilen sepete atılmıştır. sayılabilmesi için, az önce sırala- Genel olarak bakıldığında, meslek

En başta belirtmek gerekirse, çağdaş nan alanların dışında kalmanın yanı kuruluşlarının amacı kendi üyelerinin
haklarını ve çıkarlarını korumak ve
düşünce akımlarına göre bir toplum- sıra hiçbir ayrım olmaksızın tüm kendi alanlarındaki genel politikalar
da emek ve sermaye kesimlerinin yurttaşların üyeliğine ve katılımına konusunda ülke yönetimine tavsiyeler-
ilişkilendikleri alan “sivil toplum açık olması ve mutlaka gönüllülük de ve önerilerde bulunmaktır.
alanı” sayılmaz. Sivil toplum, devletin temeline dayanması gerekir. Bu
ve ailenin (özel alan) yanı sıra üretim açıdan bakıldığında, örneğin bir insan HEPSİ AYNI MI?
hakları örgütü ya da belirli bir semtin Bu genel girişin ardından gündemde-
Yazar “güzelleştirme derneği” sivil toplum ki soru şudur: Az önce dile getirilen
*
18 hekim sözü TEMMUZ-AĞUSTOS 2020