Page 20 - Hekim Sözü Sayı: 2

DOSYA

Dönüşen sağlık ve hekimlik

Cavit Işık Yavuz*

Değişim bir yandan sağlık alanında ve tıbbi teknolojide yaşanan

gelişmelerle ilgiliyken diğer yandan da başta sağlık sistemlerindeki ve sağlık
politikalarındaki gelişmeler olmak üzere politik alanla da yakından ilgili.

ekimlik belki de şimdiye olarak dikkat çekiyor. Bu bileşenlere bu oran %54,0’a çıkmış, aynı yıllar
kadar hiç olmadığı kadar ek olarak “şehir hastaneleri” adıyla içerisindeki pratisyen hekim oranı ise
H hızlı bir değişim geçiriyor. Bu uygulamaya konulan “Kamu-Özel Or- %33,6’dan %29,8’e gerilemiş. Tedavi
değişimi hekimlik pratiğinden hekim- taklığı” başlığını da unutmamak gerek. hizmetleri ve hastane ağırlıklı bir sağ-
lerin çalışma koşullarına, toplumsal Kamu sağlık hizmetlerinin esnekleşti- lık sistemi eğiliminin güçlendiği izleni-
konumundan özlük haklarına kadar rilmesi ekseninde yapılan düzenleme- yor. Sevk zorunluğunun olmamasıyla
geniş bir alanda sıralamak mümkün. lerle Sağlık Bakanlığı doğrudan kendi doğrudan hastane başvurularındaki
Değişim bir yandan sağlık alanında ve hizmet sunduğu kurumların yapılarını artış, hastanelerde çalışan hekimlerin
tıbbi teknolojide yaşanan gelişmelerle ve bu yapılardaki istihdam biçimle- iş yükünü ve iş yoğunluğunu fazlasıy-
ilgiliyken diğer yandan da başta sağlık rini değiştirerek kendisine planlama, la arttırmış durumda.
sistemlerindeki ve sağlık politikala- politika belirleme ve denetleme işlevi
rındaki gelişmeler olmak üzere politik getiriyor. ÖZEL SAĞLIK KURUMLARIN-
alanla da yakından ilgili. Bu politik DA ARTIŞ VE ÖZEL SAĞLIK
alanın belirleyicileri kuşkusuz derin Bu noktada aşağıdaki değişimlerin SEKTÖRÜNDE BÜYÜME
bir analizi gerektiriyor ve başka bir yaşandığını görüyoruz. Sağlık kurumları içerisinde özel sektö-
yazı konusu ancak sağlık politikaları HEKİM VE SAĞLIK ÇALIŞANI rün sayı ve ağırlığı artıyor. Özel hasta-
alanına baktığımızda birçok ülkede SAYISINDA ARTIŞ ne sayısı 2002 yılında toplam hastane
sağlık sistemlerinde esen değişim ve SDP sürecinde Sağlık Bakanlığı siste- sayısının %25’i iken 2017 yılında
dönüşüm rüzgârlarının fazlasıyla ortak min ana aktörü haline gelmiş durum- %38’i olmuş, aynı dönemde toplam
yanlar içerdiğini görüyoruz. hastane yataklarının %8’i özel hastane
da. Toplam sağlık personelinin %64’ü yatağı iken bu oran %22’ye çıkmış.
Sağlıkta Dönüşüm Programı(SDP) Sağlık Bakanlığı’nda çalışıyor. Sağlık Diğer yandan özel sağlık sektöründe
uygulamaya geçtiği 15 yılı aşan süre Bakanlığı İstatistik Yıllıklarına göre tekelleşme eğilimi dikkat çekiyor.
içerisinde sağlık sistemini değiştirdi ve toplam sağlık çalışanı sayısı on beş yıl En büyük 5 özel hastane zinciri özel
değiştirmeye devam ediyor. Bu prog- içinde (2002-2017) yaklaşık üç katına, yatakların %28’ine sahip. Benzer bir
ramın temel yönelimi, sağlık reformu hekim sayısı da 92 binden yaklaşık eğilim hekim istihdamında da karşı-
ekseninde sağlık alanında özel sek- 150 bine çıkmış. Sağlık Bakanlığı mıza çıkıyor. Türkiye’de toplamda
törün doğrudan teşviki, kamu sağlık tarafından 2023 yılında 200 bin hekim hekimlerin yaklaşık beşte biri (%19,7),
kurumlarının sağlık alanında rekabet ihtiyacı olduğu belirtilmesine karşın uzman hekimlerin de yaklaşık üçte biri
edebilecek sağlık işletmelerine dönüş- artan tıp fakültesi kontenjanlarıyla (%29,4) özel sektörde çalışıyor. Özel
türülmesi, Sağlık Bakanlığı’nın rol ve 2023 yılında 218 bin hekim olacağı sağlık sektörü özellikle hekim istihda-
işlevlerinin değişimi bileşenlerinde tahmin ediliyor. İhtiyacın üzerinde mının önemli bir alanı haline gelmiş
özetlenebilecek bir çerçeve içeriyor. oluşacak hekim fazlalığının önümüz- durumda.
deki dönemde ortaya çıkaracağı etkile-
Genel sağlık sigortası, aile hekimliği ri göz önüne almakta yarar var. KAMU HASTANELERİNİN
ve hastanelerin idari ve mali yönden İŞLETMELEŞTİRİLMESİ
özerkleştirilmesi SDP’nin üç sacayağı Hekim sayısındaki uzman ağırlığında Sağlık Bakanlığı hastanelerinde mal
artış izleniyor. 2002 yılında hekimle- ve hizmet alımlarında temel kaynak
* Toplum ve Hekim Dergisi Hakem Kurulu rin %49,4’ü uzman iken 2017 yılında haline gelmiş durumda. 2016 yılı Tür-

18 hekim sözü MART - NİSAN 2019