Page 23 - Hekim Sözü Sayı: 2

DOSYA

gidersek bir yarınımız olabilir mi? açıklamasın. Bilim ve aşırı hız çağında
bilime dayalı teknolojinin hızlı gelişme-
Artık tıbbın meselesi hastalıklar değil sine en iyi örnek CRISPR uygulamaları.
sağlık olmalıdır. Yani bedensel, ruhsal ve Sadece yedi yıl önce tarif edilen bu DNA “İnsan veya insanlık
sosyal yönden iyilik hali. Çünkü insan- terziliği kullanılarak Çin’de HIV taşıyıcısı
ların meselesi artık sağlık oluyor, öyle ki olmayan bebek bile dünyaya getiriverdi- var oldukça tıpta
ülkemizde birkaç ay önce yapılan tüketici ler! Genç Türk bilim insanlarının geliş- var olacaktır.” diye
eğilim araştırmasında sağlıklı ürünlerin tirdiği CRISPR kiti ile kısa bir süre sonra
değil, sağlık veren ürünlerin tercih edil- evde lise, üniversite öğrencileri CRISPR kesin bir cevabınız
diği ortaya çıktı. İşte bu nedenle Avrupa deneyleri yapabilecekler. Çaresiz olan olsa bile “Nasıl bir
Birliği ana şiarını “Bütün Politikalarda olan malign melanom, akciğer kanseri
Sağlık” olarak ilan edip biyo-hukuk, hastalarını immünoterapi ile tedavi ede- tıp gelecekte var ola-
biyo-ekonomi yaklaşımlarını benimsi- bilir hale geldik. Nanorobotlar sayesinde cak?” sorusuna yanıt
yor. ABD’de devlet araştırma destekleri belki de yakın gelecekte bilinen anlamda
sadece doğrudan insan sağlığı ile ilgili kemoterapi tarih olacak. Multidisipliner aramalıyız düşünce-
çalışmalara veriliyor. Pekiyi, biz hekimler çalışmaya, temel bilimlere gereken önemi sindeyim.
hastalıkları iyi biliyoruz diye sağlığı da vermeden, onların şekillendirdiği bir ge-
iyi mi biliyoruz, sağlıkta da tartışmasız lecekte onlarla yoğun işbirliği yapmadan
otorite miyiz?
nasıl var olabiliriz?
Hayatın ve insan vücudunun bağlan-
tısal bütünselliği, sağlığa da bütünsel Tıbbın geleceğinden söz ederken yapay
yaklaşımı zorunlu kılıyor.* Artık çok iyi zekadan bahsetmemek olmaz. En iyi
biliyoruz ki ruhsal ve sosyal yönden iyilik radyolog günde 200 kadar beyin MR’ı ra-
hali içinde değilsek bedensel sağlığımız porlayabilirken algoritmalar bunu binler,
bozuluyor. Sadece hastalıkları tedavi hatta onbinler seviyesinde yapabiliyor.
etmekle kalıcı başarı sağlayamıyoruz, IBM’in Watson süper bilgisayarı insanı
koruma ve geliştirme faaliyetleri de en az, satrançta yeniyor, malign melanomda
belki de daha fazla tedavi kadar önemli. daha doğru teşhis koyuyor. Çok değil 50
Hizmet, eğitim ve araştırma hem tıpta yıl sonra robotların, yapay zekanın eri-
hem sağlıkta bir arada, bütünsellikle yü- şeceği mükemmellikle insan cerrahların
rütülmedikçe verimli olmuyor. Acaba şu yerine ameliyat yapabileceği söyleniyor.
andaki tıp ve uzmanlık eğitimimiz sağlığa Diğer taraftan sentetik biyoloji sayesinde
bütünsel yaklaşım üzerine mi oturuyor? inorganik maddelerden canlı üretebilmeyi
İnsanın bütünselliğine aykırı bir durum başardık. Bu devasa gelişmelerin olduğu
oluşturan mevcut parçalı tıp uygulama bir dünyada modern tıbbın babası Hipok-
kültürümüzle, anlayışımızla daha ne rat’ın “Önce zarar verme” ilkesi bizi daha
kadar devam edebiliriz? ne kadar taşıyabilir? Yapay zekanın karar
destek sistemi olarak tıbbın her alanında
2000 yılına girerken çok patırtı oldu, şöy- hızla rutin pratiğimize girdiği bir dünyada
le olacak, böyle olacak dendi. İlk yıllarda onu hangi etik, deontolojik kurallara tabi
pek bir değişiklik hissedilmedi. Ancak tutacağız?
2007 ile beraber dünya hızla değişmeye
başladı, dijitalleşme ve internet özellikle Yaşadığımız kaotik süreçte her şey hızla
akıllı telefonların yaygın kullanımı ile değişiyor, doğal olarak tüm kurumların
beraber hayatın her alanını derinden etki- da varlık gerekçesi sorgulanıyor. Türk
ledi. Bugün birçok saygın düşünür, içinde Tabipler Birliği’nin geçmişle ilgili tüm fa-
bulunduğumuz dönemin tarım devrimi aliyetlerine çeşitli eleştiriler getirilebilirse
kadar insanlığı ve doğayı dönüştürücü de sadece hekimlerin menfaatine hizmet
olduğunu söylüyor. Ben bu durumu etmedikleri, kendi görüşleri olan hakkani-
“Bilim Devrimi” olarak adlandırıyorum. yet doğrultusunda halkın sağlığıyla ilgili
Bilhassa temel bilimlerdeki muazzam taraf oldukları konusunda haklarını teslim
üretim tıbbi bilgilerimizi her yıl neredey- etmek gerekir. Buna rağmen yeni tıp ve
se ikiye katlıyor. Sağlığın yakın gelecekte sağlık anlayışının kaçınılmaz biçimde
finansal açıdan lider sektör olması yıkıcı gerekli olduğu önümüzdeki dönemde
olarak adlandırılan yeni teknolojilerin bu nasıl bir hekim örgütü sorusu da yerinde
alanda yoğunlaşmasına yol açıyor. Gün olacaktır. Tıp uygulamasının genelde
geçmiyor ki Apple, Amazon gibi tekno- lideri konumunda olan hekimlerin örgütü
loji devleri sağlıkla ilgili bir yeni yatırım tabip odalarının dikey, içine kapanık,

*Bu konuda daha ayrıntılı bilgilenme için: Bütünsel Sağlık İçin Kavramsal Bir Çerçeve. Bulut M. Bulut A.K.
http://dergipark.gov.tr/tjph/issue/39061

MART - NİSAN 2019 hekim sözü 21