Page 56 - Hekim Sözü Sayı: 2

DERGİ

yılında Hipokrat Tabipler Derneği adıyla verilen bu örgütlerden birisi, 1909 yılında
yeni bir dernek kurmuşlardır. (s.35-36) İzmir’de kurulan Taşra Etıbba-yı Mülkiye
İkinci Meşrutiyet’in ardından ise 1910 yı- Cemiyeti, diğeri ise 1914 yılında Bursa’da
Birinci Dünya Sava- lında Dersaadet Rum Tabipleri Cemiyeti kurulan Hüdavendigar Etıbba Cemiye-
kurulmuş ve bu örgüt kapatıldığı 1923 yı- ti’dir. Bu arada yalnızca hekimler değil,
şı’nın başlamasıyla lına kadar İstanbul’daki Rum hekimlerin Meşrutiyetten sonra Tıbbiye öğrencileri
birlikte hekimleri, dayanışma ve yardımlaşma örgütü olarak de örgütlenmeye başlamıştır. 1909’da Tıb
çalışmıştır. Bu arada kitapta yer alan ve İspençiyar Talebe Cemiyeti, 1910 yı-
hastaneler dışında ve 1912 yılını kaynak alan bir belgeye lında Darülfünun-i Osmani Tıb Fakültesi
bir araya getirecek göre, Balkan Savaşlarına kadar Osmanlı Talebe Cemiyeti, 1911 yılında Kadıköy’de
bir ortam ve örgüt- İmparatorluğu içindeki tabiplerin yaklaşık kurulan Haydarpaşa Tıbbiyeliler Kulübü
olarak yarısının Rum olduğunu öğreni- bunlardan bazılarıdır.
lerin devam edebile- yoruz. (s. 36 Dipnot 7) Büyük olasılıkla
ceği yaşam koşulları bu sayıma, askeri hekimler dahil edilme- İttihad ve Terakki Cemiyeti (İTC) der-
miştir. neklerin kuruluşunu ve örgütlenmesini
kalmamıştır. başlangıçta aktif olarak desteklemiştir
İstanbul’daki Ermeni hekimler, 1909 ancak 31 Mart kalkışmasının ardından
yılında dernekleşme çalışmalarına İTC Hükümeti çıkardığı Cemiyetler Kanu-
başlamış ve takip eden yıllarda Ermeni nu ile her türlü dernek çalışmalarını sıkı
Etıbba Cemiyeti kurulmuştur. Bu cemiyet bir denetim altına almıştır. (s.23) Birinci
çeşitli yayınların yanısıra 1914 yılında Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte
Tıbbi Deontoloji İlkeleri adıyla bir metin hekimleri, hastaneler dışında bir araya
yayımlamıştır. (s.165) Kitapta yazar bu getirecek bir ortam ve örgütlerin devam
cemiyet ve çalışmalarına daha geniş yer edebileceği yaşam koşulları kalmamıştır.
ayırarak, hem tüzüklerin hem de faaliyet (s.24)
raporlarının Türkçe çevirisini sunmuştur.
İlginç bir dernek de, 1922 yılında kurulan Bugüne kadar tıp dernekleri üzerine
Türk-Ermeni Muhadenet (Dostluk) Cemi- yapılan çalışmalarda, burada bahsi geçen
yeti’dir. derneklerin bir kısmına yalnızca özet
olarak değinilmiş, özellikle Meşrutiyet
İstanbul’daki Musevi hekimler ise 1914 sonrası ortaya çıkan derneklerin oluşum
yılında Memalik-i Osmaniye Musevi ve gündemleri üzerinde ise hiç durulma-
Etıbba Cemiyeti adıyla bir dernek kur-
muşlardır. (s.317) Cemiyet 1929 yılında mıştır. Bu kitapta ayrıntılı olarak incele-
Etibba Odaları kuruluncaya dek farklı nen tabip örgütlerinin gündemlerinde ve
tüzüklerinde geniş yer tutan iki konu öne
isimlerle çalışmalarını
sürdürmüştür. Bu dönemin çıkmaktadır: hekimlere sağlanacak sosyal
ilginç örgütlenmelerinden yardımlar ve tıbbi deontoloji kuralları.
biri de Türkiye’de faali- (s.447) Yazar, kitabın Saptama başlıklı
yet gösteren Amerikan sonuç kısmında, İkinci Meşrutiyetin tabip
Protestan Misyonerlerden, örgütlerinin dönemin sağlık kurumlarının
Harput’ta çalışan Dr. içinde bulunduğu kargaşayı ve Türki-
Henry Atkinson’un 1903 ye’deki hekimlik düzeyini aşamayan
yılında oluşturduğu Küçük kuruluşlar olarak kaldıklarını; ancak
Asya Tabipleri Birliği/Asia arayış içindeki tabiplere mesleki dayanış-
Minor Medical Associati- ma bilincini aşıladıklarını belirtmektedir.
on’dır. Örgüt 1908 yılında (s.453)
Antep’te toplanan ilk genel Dr. Şeref Etker, İkinci Meşrutiyetin Tabip
kurulundan önce ismini Örgütleri’nde sadece bir dönemin panaro-
Türkiye Misyoner Tabip-
ler Birliği adını almıştır. masını sunmuyor aynı zamanda dönemin
belli başlı hekimlerinin biyografilerine,
(s.345)
örgütlerin tüzük ve yönetmeliklerine,
TAŞRALI meslek/deontolojik ilkelerine, toplantı
TABİPLER VE gündemleri ve tartışmalarına geniş bir yer
TIBBİYELİ vererek hem dönem araştırmacıları için
ÖĞRENCİLER devasa bir kaynak oluşturuyor hem de
İkinci Meşrutiyet’in ardın- tartışmaların bugün de devam eden izleri-
dan İstanbul dışında da ye- ni sürüyor. Kitapta ilk defa günışığına çı-
rel tabip örgütleri kurulma- kan belgelerin yanısıra, tıp tarihinde bazı
ya başlamıştır. Kitapta yer doğru bildiğimiz yanlışlar da düzeltiliyor.

54 hekim sözü MART - NİSAN 2019