Page 41 - Hekim Sözü (Sayı 21) Mayıs-Haziran 2022

ETİK

Sağlık hizmet sunumunda bütüncül kabul edilemez.
yaklaşımdan uzaklaşma, aşırı uzman-
laşma, sağlığın metalaşması, koruyucu 3- Etkinliği ve güvenirliği kanıtlanmamış
sağlık hizmetlerinin gerilemesi, kamusal uygulamalar, bireylerin bilime ve kanıta Hekimlerin GAT-
sağlık hizmetinin kapsamının daraltılarak dayalı uygulamaları kapsayan bir hizmete SU’nun risk ve teh-
piyasa koşullarında sunulur hale gelmesi, ulaşmasına engel olmamalıdır.
yoğun teknoloji kullanımı ve teknolojinin 4- Hekimler, hakkında yeterli ve güveni- likeleri konusunda
maliyetinin yüksek ve bunlara bağlı ne- lir bilimsel bilgi olmayan uygulamaları bilimsel kanıtların
denlerle sağlık hizmetinin pahalı olması gerçekleştirmemelidir. Benzer biçimde varlığını arama, bilgi
nitelikli bir sağlık hizmetine ulaşmayı hakkında etkili ve güvenli olmadığına
zorlaştırmıştır. Günümüzde sağlık hizmet dair yeterince kanıt olan yöntemleri de edinme ve elde ettik-
sunumunda bu yöndeki değişimler, leri bilgileri toplumla
bedeni-güzelliği-gençliği önceleyen sağlık uygulamamalıdır. Bu kapsamdaki bazı
algısı ile talebin kışkırtılması, artan yöntemlerin yasal kılınması, hekimin bu paylaşmak sorumlu-
talebin karşılanabilmesi için GATSU yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz. lukları vardır.
ile sağlık hizmeti alıyormuş algısının 5- Hekimlerin GATSU’nun risk ve
güçlendirilmesi, GATSU’nun yeni ve tehlikeleri konusunda bilimsel kanıtların
büyük bir pazar haline gelmesi, sağlığın varlığını arama, bilgi edinme ve elde
metalaşması ettikleri bilgileri toplumla paylaşmak
sorumlulukları vardır.
nedeniyle tıp kurumu ile sağlık endüst-
risi arasında artan yanlılığın yarattığı 6- TTB Hekimlik Meslek Etiği Kuralları
güvensizlik, toplumun gericileştirilmesi hekimin, mesleğini uygularken reklam
bağlamında bilime düşmanlığın yaygın- yapmaması gerektiğini, ticari reklamlara
laşması ve topluma sunulan doğal olanın araç olamayacağını, çalışmalarına ticari
zararsız olduğu algısının pekiştirilmesi bir görünüm veremeyeceğini; insanları
GATSU kullanımını dünyada ve Türki- yanıltıcı, paniğe düşürücü, yanlış yön-
ye’de giderek arttırmaktadır.
lendirici, meslektaşlar arasında haksız
Bazı GATSU alanlarındaki bilimsel rekabete yol açıcı davranışlarda buluna-
dayanakların eksikliğine rağmen bu mayacağını vurgular. GATSU konusunda
uygulama ve yöntemlerin sağlık alanında da eksik, saptırılmış, abartılmış sonuçlara
kullanımının teşvik edilmesi, alternatif dayanarak ürün, uygulama ya da yöntem
olarak sunulması, kamusal sağlık hizmet tanıtımı yapmak ya da kullanmak mesleki
sunumu içinde yer almasına yönelik etik değerlere aykırıdır.
yasal düzenlemelerin yapılması toplum
sağlığı bakımından sorun oluşturmakta- 7- Sağlık politikalarını belirleyen ve uygu-
dır. Ancak ülkemizde sağlık politikalarını layanların temel hedefi, toplumun sağlık
belirleyen ve uygulayanlar tarafından sorunlarına odaklanmış, güvenilir bilgi ve
özellikle 2011 yılından itibaren gerçekleş- bilimsel ölçütler doğrultusunda ilaç, tıbbi
tirilen yasal düzenlemeler, GATSU’nun uygulama, yöntem ve teknoloji politika-
kamusal sağlık sistemi/örgütlenmesi ları oluşturmak olmalıdır. GATSU Sağlık
içinde yer almasının tercih edildiğini de Bakanlığı tarafından denetlenmeli ve
göstermektedir. toplum sağlığını tehdit eden uygulamalar
ve ürünler yasaklanmalıdır.
ÖNERİLER
GATSU’yu yeterli, güvenli, kanıtlanabilir 8- Toplum sağlığını tehdit eden GAT-
bilgiye ulaştıktan sonra toplum ile pay- SU kullanımını teşvik eden reklamlar
laşmak hekimin ve Türk Tabipleri Birliği denetlenmeli, gerektiğinde yasal yaptırım
(TTB)’nin temel ödevidir. Bu kapsamda uygulanmalıdır.
TTB aşağıdaki ilkeleri benimser:
9- TTB ve hekimler GATSU’nun tehlike-
1- Her hasta bilimsel, kanıta dayalı, nite- leri ve yol açtığı sağlık sorunları konusun-
likli bir tedaviyi hak eder. da halkı bilinçlendirmek ve farkındalık
yaratmak için sorumluluk almalıdır.
2- Etkinliği ve güvenirliği kanıtlanmamış
uygulamalar, bilimsel tıp uygulamalarının 10- TTB, GATSU’nun pazar haline geti-
yerine geçemez, onlara alternatif olarak rilmesine karşıdır.

MAYIS-HAZİRAN 2022 hekim sözü 39