Page 43 - Hekim Sözü Sayı: 3

KENT

Çocuk Dostu Kent kavramı, çocukların çocukların ihtiyaçlarının kent planlama
en temel gereksinimlerinin karşılanma- ile karşılanmasında önemlidir.
sını, sokaklarda güvenle yürümelerini,
oyun oynayabilmelerini, yeşil alanla- HAYATA KARIŞMAK İÇİN Ülkemizde yollar,
ra sahip olmalarını, kirlenmemiş ve ENGEL YOKTUR…
sürdürülebilir bir çevrede yaşamalarını, Öte yandan, bir diğer kırılgan grup olan kaldırımlar, kamu
her hizmete ulaşabilmelerini sağlaya- engelli vatandaşların kent yaşamına aktif binaları, parklar,
cak mekândaki fiziksel düzenlemeleri olarak katılabilmesine olanak tanıyan bir
içermektedir. Ancak, ülkemizdeki kent kent planlama yapılabilmesi için, öncelik- sosyal donatılar
planlama süreçleri incelendiğinde, ne le engelli nüfusun sahip olduğu engellerin engellilerin erişimine
yazık ki çocuk dostu mekânlar yaratma çeşidi ve yüzdesinin belirlenmesi (zihin-
konusunda hedeflerin çok altında olun- sel, görme, işitme ve konuşma, ortopedik imkân tanımamak-
duğu görülmektedir. Özellikle 1950-1980 engel gibi) ve bu engel dâhilinde kentte tadır.
yılları arasında yaşanan hızlı ve yoğun ihtiyaç duyulan hayati gereksinmelere
kentleşmenin neden olduğu sorunlar ve odaklanılması gerekmektedir. Bu yakla-
mekânların 2000’li yıllarda inşaat odaklı şım dâhilinde, fiziksel gereksinimlerin
kalkınma yaklaşımıyla şekillendirilmesi, dışında, bakıma muhtaçlık, çalışabilirlik,
oyun alanlarının yetersiz olması veya sosyal hayata uyumun sağlanabilmesi,
ölçek olarak gerekli büyüklük standartla- ulaşılabilirlik ve erişilebilirlik gibi sosyal
rının karşılanamamasına neden olmuştur. faktörlerin de dikkate alınması gerekmek-
Piaget’nin dönemsellik kuramı çerçeve- tedir.
sinde geliştirilen erişilebilirlik analizi ile
çocuk oyun alanlarının mahalle bazındaki T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler
dağılım ve büyüklükleri çalışılmıştır. Pa- Bakanlığı, Türkiye’de 2017 itibariyle
ralel olarak, ülkemizde yasal mevzuat ile engelli nüfusun oranının %6,9 olduğunu
çocuk oyun alanlarının büyüklüğü, kent açıklamıştır. Engelli olan %6,9’luk bu
içindeki dağılımları, oyun alanlarında kesimin kent hayatına katılımına yönelik
güvenliği artıracak tasarımların yapılması ihtiyaçları, engeli olmayan kesimle aynı
önem arz etmektedir. Bu kapsamda, şehir olup, sadece mekân düzenlemesinin
planlama pratikleriyle, fiziksel mekân erişilebilirliğinin sağlanabilmesine olanak
düzenlemeleri yapılarak çocuklar için tanıyacak şekilde yapılması gerekmekte-
sağlıklı mekânlar yaratılmasında belirli dir. Ülkemizde kentlerde en sık karşılaşı-
normların yeniden gözden geçirilerek lan sorunların başında yolların, kaldırım-
kabul edilmesi önem taşımaktadır. ların, kamu binalarının, parkların, sosyal
donatıların engellilerin erişimine imkân
3194 sayılı İmar Kanunu ve Uygulama tanımamasıdır.
Yönetmeliğinde kentlerdeki minimum ak-
tif açık yeşil alan hâlihazırda kişi başına Engellilere yönelik ülkemizdeki temel ya-
2
10 m olarak belirlenmişken, çocuk oyun sal düzenlemeler ve standartlar aşağıdaki
alanlarına ilişkin herhangi bir zorunlu- şekilde özetlenebilir:
luk tanımlanmamıştır. Mekânsal Planlar 1. 6 Haziran 1997 tarihli 572 sayılı Kanun
Yapım Yönetmeliğinde ise, oyun alanları Hükmünde Kararnamenin 1. Maddesi
“açık yeşil alan” başlığı altında tanımlan-
mış, bu alan kullanımları için de “sosyal 2. 2005’te çıkarılan 5378 sayılı Özürlüler
açık ve yeşil alanlar” olarak en az 10 (Engelliler) Kanunu
2
m yer ayrılması gerektiği belirtilmiştir.
Bunun yanı sıra, Mekânsal Planlar Yapım 3. TS 9111/ Nisan 1991: Özürlü İnsanla-
Yönetmeliğinde, çocuk bahçelerinin rın İkamet Edeceği Binaların Düzenlen-
500 metrelik bir etki alanı düşünülerek mesi Kuralları
planlanması gerektiği ifade edilmiştir.
Farklı yaş gruplarının ihtiyaçlarına deği- 4. TS 12576/ Nisan 1999: Şehir İçi Yol-
nilmemiş olunsa da, etki alanı tanımla- lar-Özürlü ve Yaşlılar İçin Sokak, Cadde,
ması yapılması, oyun alanlarına erişimin Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemlerin
maksimum mesafesinin tanımlanması Tasarım Kuralları
açısından önemlidir. Gerek kişi başına 5. TS 12460/Nisan 1998 Şehir İçi Yol-
ayrılması gereken minimum alanın, lar- Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 5:
gerekse de belirli nüfus büyüklüklerine/ Özürlü ve Yaşlılar İçin Tesislerde Tasarım
yoğunluklarına göre gereken minimum Kuralları
oyun alanı metrekaresinin dünya stan-
dartlarına göre güncellenmesi, bilimsel 6. TS 12574 Şehir İçi Yollar- Raylı Taşıma
olarak belirlenen farklı yaş gruplarındaki Sistemleri-Bölüm 10: İstasyon İçi İşaret ve

MAYIS-HAZİRAN 2019 hekim sözü 41