Page 39 - Hekim Sözü Sayı: 3
P. 39
KADIN
Türkiye’de anne ve bebek
ölümleri üzerine...
Gülnihal Bülbül *
Kadınların güçlen(diril)mesi, toplumsal cinsiyet eşitliği algısının oturması,
erişilebilir, nitelikli sağlık hizmetinin varlığı, annelerin ve bebeklerin ölümünü
azaltacağı gibi, toplumun refahını ve esenliğini de artıracaktır.
ir ülkede anne ve bebek ölüm-
lerinin oranı o ülkenin çok
Bboyutlu kalkınma göstergesi
olarak değerlendirilir. Anne ve bebek
ölümlerinin büyük bir çoğunluğu önle-
nebilir nedenlerle gerçekleşir. Gelişmiş
batı ülkelerinde, nitelikli sağlık sistem-
leri nedeniyle az görüldüğü bilinen
bir gerçektir. Dünyada anne ve bebek
ölümlerinin en fazla olduğu ülkeler
gelişmekte olan ülkelerdir.
DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) başta
Sahra Altı Afrika ve Güney Asya ol-
mak üzere anne ölümlerinin %99’unun
yoksul, sağlık erişimi ve ülke sağlık
hizmet kalitesi düşük olan ülkelerde de beraberinde getirir. Sağlık sistemi- bildirimin %53 oranında olduğu tespit
meydana geldiğini bildirmiştir. DSÖ nin organizasyonunda ulaşılabilirlik edilmiştir. Eksik bildirimin nedenleri
2015 verilerine göre, bu oran gelişmiş ve eşitlik ilkesi bunun için önemlidir. arasında, sistemler ve sistem içi çapraz
ülkelerde yüz binde 12 iken, geliş- Sağlıkta özelleştirme ile paralel gelişen kontrollerin olmaması, bilgilerin
mekte olan ülkelerde yüz binde 239’a eşitsizlik, paran kadar sağlık hizmeti yayınlanmaması, kurumlar arası iş bir-
çıkmaktadır. anlayışı, bazı batı ülkelerinde de, yok- liğinin ve iletişimin olmaması, kentsel
Anne ölümleri, doğurganlık yaşın- sul, göçmen kesimde anne ve bebek ve kırsal alanlarda kayıt sisteminin
daki kadınların gebelik, doğum ve ölümlerinde artışa neden olmuştur. farklı işleyişi, veri toplama sistemi
doğumdan 42 gün sonraya kadar olan Anne bebek ölümü çalışmalarında anlayışının olmaması, ölüm kayıt
dönemde, kaza veya tesadüfi neden- sadece hastane kayıtlarının incelenme- sisteminin öneminin ve kullanılabilir
le dışında gebelikle ilgili direk veya si yeterli olmayıp, multidisipliner ekip bir format içerisinde verilerin merkez-
dolaylı nedenlerle hayatını kaybetmesi çalışmasıyla ciddi ve uzun soluklu de toplanması gerekliliğinin yeterince
olarak tanımlanır. araştırmalara ihtiyaç vardır. Sadece anlaşılamaması yer almaktadır.
DSÖ milenyum hedeflerine ulaşama- sağlık istatistiklerine bağlı kalınarak 2007 yılından itibaren ise izlemler
mış olsa da, 1990-2015 yıllarında anne yapılan araştırmalarda üreme çağın- Sağlık Bakanlığı tarafından düzenli
ölümlerinde %44 oranında azalma daki kadınlar arasında anne ölümleri yapılmaya başlanmıştır. Verilerin
olduğunu bildirmiştir. DSÖ’nün 2008 genellikle daha az sayıda çıkmakta- toplanmasındaki eksiklerin ne ölçüde
raporuna göre anne ölümlerinde en dır. Ülkemize ait ilk güvenilir veriler giderildiği tartışılabilir olmakla birlikte
fazla düşüş gösteren ülkeler arasında 2005 Ulusal Anne Ölümleri Çalışması UAÖA metodolojisinin daha sonra
Türkiye 10. sırada yer almaktadır. Bir (UAÖA) ile elde edilmiştir. Bu çalışma Sağlık Bakanlığı’nın veri toplamasında
ülkenin sağlık sistemindeki bozulma, multidisipliner, çok kapsamlı bir iyileştirici etkisinin olduğu da anlaşıl-
acil insani yardım koşullarında yeter- çalışma olmuş; Sağlık Bakanlığı anne mıştır.
sizlik ve artan anne bebek ölümlerini ölümleri bildirim sisteminde eksik
Dünyada ve Türkiye’de artan sezaryen
* Op. Dr., Kadın Hastalıkları ve Doğum, Halk Sağlığı Yüksek Lisansı oranlarının da anne bebek ölümleri
MAYIS-HAZİRAN 2019 hekim sözü 37
