Page 26 - Hekim Sözü Sayı:5

DOSYA

bsürt biraz, kolaycı bir yaklaşım likçi bir düzene ihtiyacımız var. Bunun
Ada... için de bu sistemin içerisinde, değişimi
sağlayacak araçları yaratmak gerekiyor.
İnsanlar böyle diyerek, diğer canlılara
insandan daha fazla değer veriyormuş Yeni doğacak olan sistemde fosil yakıtla- Şimdiye kadar an-
gibi yapıyorlar, ama aslında kendi hayat- rın ve nükleerin yerinin olmadığını bili- lattıklarımın hepsi
larında hiçbir şey değiştirmek isteme- yoruz. Klasik ekonomik büyüme anlayışı zaten mevcut krizin
diklerini başka bir şekilde ifade etmiş da, şirketleri korumaya ve güçlendirmeye
oluyorlar. Oysa insan sadece kendisini dayalı bir sistem de asla olmamalı. Ama kapitalizmin bir
değil diğer canlıları da yok ediyor. Bugün bu sistemin, içinde yaşadığımız toplumun sonucu olduğunu
altıncı büyük yok oluş dediğimiz, bütün ihtiyaçları ve gezegenin sınırları gözetile- gösteriyor. Fakat
türlerin büyük bir hızla ortadan kalktı- rek ve toplumsal eşitsizlikler giderilecek
ğı bu dönemi yine biz başlattık. İnsan şekilde, ama içinde yaşadığımız dünyanın çözümün sosyalizm
ortadan kalkarsa diğer canlılar da hayatta her yere yayılmış 8 milyara yakın insan olduğuna da inanmı-
kalamayacak. barındırdığı unutulmadan, bu insanların
hakları da doğanın hakları kadar gözetile- yorum.
apitalizm felsefesi gereği karı ön
Kplanda tuttuğu için, ekolojik sis- rek kurulması gerekiyor. Eskiden, dünya-
temle ilgili hiçbir zaman gerçek ve kalıcı da en fazla bir milyar insan yaşarken ve
çözümler üretmeyecektir. Bu felsefeyi ekolojik kriz bu düzeyde değilken üretil-
nasıl değiştirebiliriz? Değişebilir mi? Bir miş çözümlerin artık gerçekçi ve işe yarar
uzlaşmacı yol dediniz ‘sürdürebilirlik’. olduğunu düşünmüyorum. Maalesef
Ama çıkış amacından farklı olarak şu an mevcut ekososyalist ve benzeri akımlar
bambaşka bir noktada dediniz. Peki nasıl ekolojik krizin kapitalizmden kaynak-
ikna olacak dünya? Birleşme nasıl olacak? landığı eleştirisini yapıyorlar ve orada
“Ya hep beraberiz ya da hiçbirimiz kalma- duruyorlar. Örtük kabul de çözümün sos-
yacak” gibi bir noktadayız. yalizm olduğu, ama onun da net bir tarifi
yok, nasıl gidileceği de belli değil. Sadece
Şimdiye kadar anlattıklarımın hepsi zaten bugünkü sistemin olmaması gerektiğini
mevcut krizin kapitalizmin bir sonucu söylüyorsanız buna ben de katılıyorum.
olduğunu gösteriyor. Fakat çözümün Ama yerine ne konması ve nasıl konması
sosyalizm olduğuna da inanmıyorum. gerektiğini söylemezseniz kimseyi ikna
Mevcut tarihsel kapitalist sistemi bir edemezsiniz. Benim yaptığım tarif de
çırpıda değiştirip, onun yerine doğayı bu kesim tarafından liberal ve reformist
koruyabilecek, hem insanın hem de
doğanın yararına bir sistemin, üstelik de
önceden örneklerini görmüş olduğumuz,
özel mülkiyetin olmadığı, üretim araçla-
rının devlet tarafından kontrol edildiği,
planlı ekonominin hakim olduğu bir sis-
temle kurulabileceği varsayımı başka bir
kolaycılık. Ben de mevcut kapitalizmin
yeşil bir versiyonu olacağına inanmı-
yorum. Yani mevcut ekonomik sistem
doğayı koruyacak ve iklim değişikliğini
durduracak yönde yapılacak ufak tefek
değişiklerle ehlileştirilemez. Dolayısıyla
yeni bir sistem kurulması gerekiyor. Ama
kurulacak olan yeni sistemin mevcut
sistemin içinden çıkması gerekiyor.
Sistemi çok kısa sürede devrimci bir
şekilde değiştirmenin daha iyi bir sistem
kurulmasına değil daha büyük bir yıkıma
neden olacağını düşünüyorum. O yüzden
mevcut sistemin içinden çıkan, ama
kapitalizmin özünü oluşturan yıkıcı şirket
egemenliğinin, yıkıcı büyüme anlayışının
olmadığı, doğadan ve halktan yana eşit-

24 hekim sözü EYLÜL - EKİM 2019