Page 41 - Hekim Sözü (Sayı 9) Mayıs-Haziran 2020

BİLİM

görüldüğü gibi dünyada 78’i aktif olarak
onaylanan ve 37’si doğrulanmayan 115
aşı çalışması yürütülmektedir. Yapılan
çalışmalarda 2021 başlarına kadar aşıların COVID-19’lu ço-
acil olarak kullanımı mümkün görünmek- cuklarda, genellikle
tedir. Bu aşı adaylarının yeterli miktarda
üretilmesini etkilenen tüm bölgelere eşit hafif solunum yolu
olarak dağıtılmasını sağlamak için güçlü enfeksiyonu bulgu-
uluslararası koordinasyon ve işbirliğine
ihtiyaç vardır. 8 ları bulunmaktadır.
Covid-19 aşı teknolojileri virüsün DNA Çocuk hastalarda
veya mRNA, virüs benzeri partikül, pep- ateş ve hafif öksü-
Şekil-2. Tedavi alanlarına göre yapılan bilimsel tit, viral vektör, rekombinant protein, za-
çalışmaların dağılımı(6). yıflatılmış virüs veya inaktif virüs gibi çok rük yaygındır. Hafif
çeşitlidir. Bu aşıların ortak özelliği virüsün vakalarda, ateş kısa
lığı ve Toksik Şok Sendromu olguları bil-
dirildi. Ardından 6 Mayıs 2020 de Londra insan ACE2 reseptörü yoluyla hücreye ve hızlı bir şekilde
Evelina Çocuk Hastanesinde gastroentesti- girişini engelleyecek viral kapsit proteinine
nal semptomlar ve şok sendromuyla giden karşı nötralize edici antikor indüklemeyi düzelir. Ancak bir
8 olgu bildirilmiştir. 13 Mayıs 2020’de amaçlar. Ancak bu yaşanılan süreçten yaşın altında ve altta
benzer olgulardan İtalya’da 10 olgu, New sonra geleneksel aşı geliştirme yönteminde yatan ciddi hastalığı
8
York’ta 100 olgu bildirilmiştir. yeni paradigmalar meydana gelecektir.
TÜRKİYE’DE KORONAVİRÜS olan çocuklarda ağır
Covid-19’a neden olan koronavirüs SARS- AŞISI ÇALIŞMALARI
COV-2 genetik sekansı 11 Ocak 2020’de seyretmektedir.
yayınlandı. Bunun üzerine hem ilaç hem Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma
3
Kurumu (TUBİTAK) Başkanı Prof. Dr.
de aşı geliştirme çabaları çok yoğun bir
şekilde tüm dünyada yürütülmeye başlan- Hasan Mandal, yeni tip koronavirüs (Co-
vid-19) korunması ve tedavisine yönelik
dı. Çocuklarda Covid-19 tedavisine ilişkin ilaç geliştirme çalışmaları hızla devam
veriler daha çok erişkinde yapılan çalışma- ettiğini bildirmiştir. Şu anda TUBİTAK
lara dayanmaktadır. Literatüre 30.05 2020 koordinatörlüğünde 17 proje yürütüldüğü,
itibariyle “covid-19” veya “coronavirus” bunların 29’u üniversiteler, 8’i özel sektör
anahtar kelimesiyle pubmed tarandığın- ve 9’u da kamu Ar-Ge merkezleri olmak
da 18.689 adet yayın bulunmaktadır, üzere toplam 46 kuruluşun ortaklaşa
bunların arasında 18 yaş altı çocuklarla çalıştığı bildirilmiştir. Bu çalışmalarda
yapılmış 361 makale yayınlanmıştır. . Bu 260 araştırmacı görev almış, projelerin 8’i
4,5
çalışmalar tedavi alanlarına göre değerlen- aşı üzerine ve 8 farklı yöntemle gerçek-
dirildiğinde %5,2’si aşılarla ilgilidir. 6
leştirilmektedir. 9,10 Boğaziçi Üniversitesi
Remdesivir etkinliği ve güvenirliği üze- Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
rine 12 yaş üzerinde çocuklarda yapılan Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nesrin Özören
hala devam eden bir çalışma mevcuttur. Koronavirüs aşısı projelerinde daha önce
Hydroxychloroquine ve Azitromisinin hiç kimsenin denemediği, ASC zerrecikle-
hastanede yatan Covid-19 hastalarında rinden aşı teknolojisi üzerine çalıştıklarını
birlikte kullanımı ile ilgi 12 yaş üzerinde duyurmuş, birtakım hücre deneylerinde
500 katılımcıyla Duke Üniversite Hasta- başarılı olduklarını ifade etmişlerdir.
11
nesinde yürütülen bir çalışma mevcuttur. Avrupa’da, ABD’de yapılan çalışmalar
12 ay üzeri, 16 yaş üzerinde yoğun bakım da Sars CoV-2 virüsüne karşı çeşitli aşılar
desteği alan hastalarda plazma tedavisi geliştirildiği ifade edilmektedir. Ancak
verilerek etkinliği araştırılan 2 çalışma
mevcuttur. 7
KORONAVİRÜS AŞISI
NE ZAMAN BULUNUR?
Covid-19 pandemisine cevaben küresel
aşı Ar-Ge çalışmaları, zorunluklar göz
önüne alınarak daha önce görülmemiş hız
ve ölçeklendirmeyle sürmektedir. 16 Mart
2020’de ilk insan klinik testlerine başlan-
mıştır. 8 Nisan 2020 itibariyle, Şekil 2 de Şekil-3. Coğrafyaya göre Covid-19 aşı geliştirici görünümü(8).

mayIS-HAZİRAN 2020 hekim sözü 39