Page 36 - Hekim Sözü (Sayı 9) Mayıs-Haziran 2020

RÖPORTAJ

dışarıda başkalarının yaşam hakkını bu algıyı yarattı. Oysa hükümetin çağdaş ceza hukuku, çağdaş hukukun
nasıl ihlal ettiğini hepimize gösterdi. asıl niyetinin covid olmadığını, asıl gerektirdikleri…neredeyse tüm yasak-
Ve burada diğer bir problem şu, mese- hedefin kalıcı değişiklikler olduğunu lar gidecek özgürlükler gelecek diye
la diyelim ki çıktı çocuğunu öldürdü. görüyoruz. Dolayısıyla infaz kanu- düşünürsün.
İnsanlar arasında “bu suçu işleyenleri nundan CMK’ya kadar bir çok yasada on olarak Covid-19 bize nasıl izler
asacaksın!” eğilimi gelişiyor. Çözüm yasaklayıcı, kısıtlayıcı kalıcı değişiklik- Sbıraktı? Bir hukukçu, bir kadın,
bu değil. Tehdit altındakini koruya- ler oldu. Dolayısıyla hükümetin yasayı bir insan hakları savunucusu olarak
caksın. gündeme getirmedeki asıl amacıyla önümüzdeki sürece ilişkin ne dersin?
toplumun algıladığı amaç arasında çok
eki pandemi döneminde hapishane-
Pde kalanlar açısından neler oldu? ciddi farklılıklar var. Bu durum herkesi Belli ki bu süreç biraz uzun olacak.
çok zorladı. Hukukçular, insan hakları Şu ana kadarki süreci değerlendirdiği-
Hapishanelerin aşırı doluluğu, tutukla- savunucuları dahil birçok kesimin mizde, iktidardakilerin bu dönemi de
manın zorunlu hallerde uygulanan bir tartışırken kafası karıştı. “bir lütuf olarak” değerlendirdiklerine
tedbir olduğuna dair ilkeyi ihlal eden andemi döneminde İnsan Hakları tanık oluyoruz. Kapitalizmin içinde
yargı tutumu nedeniyle, uzun yıllardır PDerneği olarak çalışmalarınızı bulunduğu ağır krize karşı aslında bir
büyük bir sorun. Hapishanelerin aşırı nasıl yürüttünüz, ne tür başvurular bütün olarak bu süreçten yararlandı-
doluluğuna çözüm bulundu, koğuşlar aldınız? ğını ve yararlanacağını; getirilen yasak
boşaldı, denildi. Ama bugün hala ge- ve kontrol uygulamalarının sürekli-
len şikayetlerden, 7 kişilik koğuşta 39 Dernek ofisimizi açık tuttuk bu dö- leştirilme olasılığı olduğunu düşünü-
kişinin, 43 kişinin kaldığını biliyoruz. nemde, başvuruların alınması ve takip yorum. Üstelik toplum hastalıktan
Dolayısıyla bazı koğuşlar boşalmamış. edilmesi noktasında, bulaştırıcılık korunma kaygısı ile özgürlüklerinden
Kaldı ki hapishaneler halen kapasitesi- konusuna da dikkat ederek var olan haklarından vazgeçmeye kolaylık-
nin üzerinde dolu. düzenimizi sürdürdük. Bu dönemde la razı edilebiliyorken bu daha da
toplumun her kesiminden başvurular mümkün görünüyor. Bu süreçte biz
Covid sürecinde hapishanelerde alın- canımızla uğraştığımız sanıyoruz ama
mayan önlemler çok endişe vericiydi. aldık. Mültecilerden, hapishanelerden belediyelere kayyum atanıyor, her gün
İlk günden bu yana risk grubundakiler ve yoksul kesimden yoğun başvuru operasyonlar oluyor, insanlar gözal-
serbest bırakılsın, sağlığa erişimin geldi. İşten çıkarılma, gelirden yoksun tına alınıyor ve bir yandan da yasalar
önündeki engeller kaldırılsın demiştik. kalma, destek ve dayanışmadan değiştiriliyor. İktidar bir yandan da zor
Sağlığa erişimde zaten ciddi engeller yoksun kalma dolayısıyla açlık hali, koşullarının bütün araçlarını yaratıyor,
vardı, şimdi daha da kötüsü oldu. yardım başvurularına cevap alamama, güçlendiriyor. OHAL ve sıkıyönetim
Covid nedeniyle mahpuslar revire, hastanelere kabul edilmeme yahut dönemlerinden daha fazla kısıtlama
hastaneye götürülemez, tedavi alamaz hastanelerde test yapılmaması, bilgi- uygulanıyor ama toplumsal bir tepki
haldeler. Hapishanelerde temizlik lendirme eksikliği, tedavi önerilmeden yok.
malzemesi, maske, eldiven verilme- eve gönderilme gibi şikayetler oldu.
mesi, yeterli beslenme olanaklarının Hapishanelerden, hem mahpuslardan Sosyal bir yaratık olan insan sosyalli-
sağlanmaması, aile ve avukat görüşü hem mahpus yakınlarından çok fazla ğine mesafe koydu ve bencil bir bireye
yasaklandığından dışarıyla iletişim başvuru geldi. Neredeyse tamamı bu dönüştü hızla. Dayanışma zayıfladı.
noktalarında da çok ciddi sorunlar süreçte tahliye edilerek dışarı koşul- ‘İnsan haklarıyla insandır’ diyoruz
yaşanıyor. Şeffaf bir salgın yönetimi larında yaşamak istediklerini belir- ama dünyayı yönetenler bedensel
sağlanmadı. tiyorlardı. Mahpus yakınları süreci olarak sağlıklı olma halini varlık nede-
yakından takip edememelerinden çok nimiz olarak kabul etmemizi istiyorlar.
slında iyi bir düzenleme yapı- endişeli. Bütün insanlığın buna zorlandığı, alış-
Alabilirdi, ama hastanelerde de tırıldığı ve kabul ettirildiği bir süreçten
uzun bir süre düzenleme yapılamadı. Derneğimize; tüketici haklarından geçiyoruz. Yarın deseler ki şurada has-
Buna rağmen iktidar hastanelerden psikolojik olarak yaşadığı sorunlara talık var ve karantinaya alıyoruz, ya
ve hapishanelerden bir başarı öyküsü kadar, o kadar çok sebeple başvuru da takip için koluna şunu takacağız,
çıkarma peşine düştü. Bu konuda sen oluyor ki. Tabi yaşanılan mağduriyetle istemesek de kabul edeceğiz; çünkü
ne düşünürsün? kıyaslandığında çok çok azının bize başka seçeneğimiz olmayacak. Covid
yansıdığını biliyoruz; ama bundan
Burada “bir başarı öyküsü” var: toplu- bir fotoğraf çıkıyor. Her şeyi yansıtan tehlikesi bitse bile başka hastalıklar
mun geniş kesimleri tarafından uzun fotoğrafın önemli bir parçası burada. aynı şekilde yaşamımıza girebilecek
süredir var olan af beklentisi muhalif- Bu da bize devletin hak ve özgürlük- artık, bunu biliyoruz. Covid günlerin-
leri dışarıda bırakarak hayata geçiril- ler aleyhine nasıl tutum aldığını ve de en çok Orwell’ın 1984 romanını
di. Endişe verici olan şey şu bence. sorumlulukları nasıl göz ardı ettiğini, anımsıyorum. Umarım sonumuz öyle
olmaz.
Toplum konuyu şöyle ele alıyor: nasıl çiğnediğini gösteriyor. İnfaz
pandemi var, bu süreçte acil önlemler yasasını tartışırken de nasıl mani- Sonuç olarak; “yarın güzel olacak”
alınması lazım, bu yüzden insanlar pülasyon uyguladığını gördük. İnfaz biçiminde iyimser değilim. Ama bu
tahliye olsun diye bu yasa yapıldı. yasasının gerekçeler bölümünde o oyunu bozabileceğimize dair halen
Hükümet yasayı öne çekerek tam da kadar mükemmel girişler yapıyorlar ki; umutluyum…

34 hekim sözü mayIS-HAZİRAN 2020