Page 43 - Hekim Sözü (Sayı 24) Ocak-Haziran 2023
P. 43
HUKUK
nün kullanımı; sağlığın korunması için görevleri de bulunmaktadır. Ancak bir te-
yasa tarafından öngörülen ve demokratik davi yönteminin uygulanıp uygulanama-
bir toplumda gerekli olan koşullara, kı- yacağı, kime, nasıl uygulanabileceği, tanı
sıtlamalara veya cezalara tabi tutulabilir. yöntemleri ve kriterleri, maliyet-ekinlik Dr. Canan Karatay,
AİHS’in 10. maddesinde açıkça belirtildi- gibi başlıkların bilimsel veriler eşliğinde
ği gibi halk sağlığının korunması, orantılı tartışılacağı mecra televizyon kanalları 2014 ve 2015 yılla-
ve zaruri olduğu ölçüde ifade özgürlüğü- değil, bilimsel toplantılardır. rında sıkça katıldığı
nün koruma alanını daraltabilmektedir. televizyon program-
Bu noktada birey ve toplum sağlığı ile Ayrıca kamuya açık bilgilendirmeler-
doğrudan ilişkili bir durumda halk sağlı- de kullanılacak dile özen gösterilmeli, larında, “gebelikte
farklı düşünenler zemmedilmemelidir.
ğının tehlikeye girme riskinin oluşturaca- Hekimlerin diğer bir hekimin mesleki şeker yükleme testi”
ğı sakınca ile ifade özgürlüğü arasındaki
dengenin bozulması halinde müdahaleler, uygulamaları ile ilgili değerlendirme ve bu testi uygula-
demokratik toplum düzeninde makul yapmaları, onların mesleki uygulama ve yan/uygulatan he-
olarak değerlendirilmelidir. bilgilerini tartışmaları ve hatta uygun
görmedikleri konuları ifade etmeleri kusur kimlere ilişkin olum-
Tartışmaya konu açıklamalar, yaşam ve olarak görülemez. Ancak bunu yapar-
sağlık hakkı başta olmak üzere mutlak ken kışkırtıcı olmamalı, tıbbi uygulama suz açıklamaları ile
hakların özüne zarar verme riski taşımak- ve bilgi değerlendirilmeli, neyin neden gündeme gelmiş; bu
tadır. Bu nedenle ifade özgürlüğü içinde doğru olmadığı ifade edilmelidir. Kimin
görülmesi ve sınırlandırılamayacağının hangi nedenle eleştirildiği açıklıkla ifade testin gereksiz oldu-
kabulü mümkün değildir. edilmeli, muhatabı belli olmayan genel ğu, bebek ve anne
AYM TARAFINDAN, TIBBİ suçlamalar yapılmamalı, tüm hekimler için tehlikeli olduğu,
DEONTOLOJİ KURALLARI hedef alınmamalıdır.
GÖZ ARDI EDİLMİŞTİR. Sıraladığımız kriterler tüm hekimler için erken doğuma ne-
Türk Tabipleri Birliği ve bağlı Tabip Oda- bağlayıcı nitelikte olan Tıbbi Deontoloji den olduğu, komaya
larına, kurucu kanun ile verilen en önem- Tüzüğü ve Hekimlik Meslek Etiği Kural-
li görev ve sorumluluk, “meslek gelenek- ları’nın belirlediği kurallardır. Zira her iki yol açtığı, bebeği
lerini korumak ve geliştirmek”tir. Mesleki metinde de hekim sorumluluğu kapsa- “zehirleyerek” öldür-
deontolojinin korunması amacına yönelik mında; tabiplerin başta gelen vazifesinin,
meslek örgütü tarafından yapılan müda- insan sağlığına, hayatına ve şahsiyetine düğü gibi görüşlerini
halelerin, ifade özgürlüğü koruması altına ihtimam ve hürmet göstermek olduğu, kamuoyuyla paylaş-
sokularak ortadan kaldırılması, açık ki ilmi icaplara uygun olarak teşhis koyup,
mesleğe ve meslek kurallarına zarar verir gereken tedaviyi uygulayacakları, tıp mıştır. Bu ifadeleri-
niteliktedir. Yanı sıra meslek örgütünün kurallarına aykırı veya aldatıcı mahiyette ne, “bebekleri zehir-
deontolojiyi korumak yetkisine müdahale teşhis ve tedavinin yasak olduğu, insan-
niteliğindedir. ları yanıltıcı, paniğe düşürücü, yanlış liyorsunuz”, “erkek
Hekimlerin bilgilendirme yaparken yönlendirici, meslektaşlar arasında haksız hekimler anlamaz,
güncel doğrulanmış bilimsel bilgileri, rekabete yol açıcı davranışlarda buluna- analığın ne olduğu-
bilim insanı kimliğine uygun olarak dile mayacakları, meslektaşlarını haksız ve
getirmesi ve uzman olduğu alanlarda bilgi onur kırıcı saldırılardan korumaları ve on- nu bilmez”, “hami-
vermesi temel etik anlayışın bir gereğidir. ları hastalarına karşı müşkül bir duruma lelere, gebelere şeker
Halk sağlığı konusundaki mesleki görev koyabilecek hareketlerden sakınmaları,
ve sorumluluk, hekimi bilimsel ve etik meslektaşlarına karşı küçük düşürücü yüklemesi yaptırmak
olma yükümlülüğü ile sınırlamaktadır. davranışlarda bulunmamaları gerektiği cinayettir, eziyettir,
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de belirtilmektedir.
hekimler, mesleki uygulamalar için mev- Anayasa Mahkemesi kararlarına konu be- işkencedir...” gibi
zuat haline gelen tıbbi deontoloji kural- yan ve açıklamalar, aktardığımız tüm bu hekimlere duyulan
larına uymakla yükümlüdür. Hekimlerin, kurallara aykırı olup; mesleki deontoloji
ulusal ve uluslararası etik ve insan hakları kuralları görmezden gelinerek, bu açıkla- güveni sarsıcı cüm-
düzenlemelerine uyması, hukuki ve etik maların “ifade özgürlüğü” korumasında leler de eklemiş ve
sorumluluğudur.
olduğu söylemek ve meslek kuruluşunun meslektaşlarını zan
Hekimlerin, hekimlik mesleği ile ilgili bil- da bu ihlalleri görmezden gelmesini iste-
gi ve tecrübelerini televizyon programla- mek hukuka uygun bir beklenti değildir. altında bırakmıştır.
rının da dâhil olduğu her mecrada kamu Bir mesleğin kendine has kurallarının yok
ile paylaşma hakları olduğu gibi, sağlıkla sayılması, o kurallarla korunmak istenen
ilgili konularda toplumu bilgilendirme değerlere zarar verecektir.
OCAK-HAZİRAN 2023 hekim sözü 41
