Page 14 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

duriyeti” olarak konumlandırmakta, “malpraktis”e birey odaklı yak-
laşarak hata ve zararı azaltmak yerine sigorta ve tazminat sistemine
yönelmektedir. Hizmetin nitelik ve niceliğini etkileyen etmenlerin
tümünü dikkate almadan sadece bireyleri suçlamanın hizmeti kötü-
leştirdiği, mesleğin toplumsal algılanışını ve hekimlerin mesleki do-
yumunu maddi ve manevi olarak olumsuz etkilediği bilinmektedir.
“Malpraktis”, tıbbi uygulama hatası yerine, “sağlık hizmetlerin-
den kaynaklanan zarar” olarak tanımlanmalı, hataları sıfıra indirmek
gibi gerçek dışı hedefler yerine zararın önlenmesine odaklanılmalı,
geriye dönük hata-zarar analizi hizmetin tüm boyutlarıyla yapılma-
lıdır. “… Hata istemeyerek ve bilmeyerek belirli bir davranış ya da
uygulama sürecinden sapmak, kabul edilmiş bilinen uygulamayı ihlal
etmek biçiminde tanımlanmaktadır…Bir olguyu gizlemek sorunla-
rın çözümüne hizmet etmez, tersine sorunun giderek büyümesiyle
sonuçlanır. “ABD’de 2005 yılında yasalaştırılan Patient Safety Qu-
ality Improvement Act ile, hasta güvenliğine ilişkin bilgilerin dava
için değil sadece sistemin iyileştirilmesi için kullanılabileceği güvence
altına alınarak hataların gizlenmesi yerine paylaşılması özendirilmiştir.
(Civaner M. 2011)”
Murat Civaner’in söz ettiği “sağlık hizmetlerinden kaynaklanan
zarar” kavramı hem birey olarak hekimi hem de tüm sistemi kapsayan
bir kavram. Bu kavram içinde hekimin insan olmasından kaynakla-
nan, bilişsel siteminin işleyişine bağlı hatalar da yer almaktadır. Heki-
min bilişsel sisteminin işleyişi ise hem sisteme ait hasta yükü, nöbet
sistemi, ekip ve ekipman sorunları, yorgunluk, uykusuzluk, uyku bor-
cu, aynı anda birden çok işle ilgilenmek gibi dikkat dağıtan koşullar,
hem de hekimin ekonomik, kişisel sorunları, duygusal durumu ve
başka birçok faktörden etkilenmektedir.
Hekimler büyük bir çoğunlukla tanıya varırken doğru kararları
vermelerine rağmen yalnızca insan olmalarından kaynaklanan, bilişsel
sistemlerinin işleyişi gereği hata yapabilirler ve bu çok doğaldır.
Ayrıca hem ülkemizde hem de dünyanın diğer ülkelerinde he-
kimler koltuklarda çay, kahve eşliğinde ve meslektaşlarıyla saatlerce

13