Page 44 - Hekim Sözü Sayı:5

kadIN

kişinin eğitimli olup olmamasına göre sağlama hizmetleri birinci basamakta
güvensiz, yeterince güvenli olmayan ve yetersiz ve düzensiz bir hale gelmiştir.
güvenli düşükler şeklinde sınıflandırmış- DSÖ, Güvenli Düşük Rehberinde, 12.
İsteğe bağlı düşüğün tır. En liberal düşük yasalarının olduğu Gebelik haftasına kadar cerrahi yöntem
yasal olması güven- ülkelerde güvenli düşük oranı %87 iken olarak vakum aspirasyonu ve ilaçla düşük
en kısıtlayıcı yasalara sahip ülkelerde bu yöntemini (gebelik 9 haftadan küçükse)
li düşükler için ilk oran %44’e gerilerken, güvensiz düşük güvenli kabul etmektedir. Bu yöntem-
adım olsa da tek oranı %31’e çıkmaktadır. lerden biriyle eğitimli bir sağlık perso-

başına yeterli de- Dünya genelinde yasal durum ne olursa neli tarafından gerçekleştirilen düşükler
olsun, kadınlar gerektiğinde gebeliklerini güvenli, tehlikeli bir yöntemin eğitimsiz
ğildir. Yasanın tam sonlandırma yoluna gitmişlerdir. İsteğe biri tarafından uygulanması ise güvensiz
olarak uygulana- bağlı düşüklerin yasal hale gelmesi nispe- kabul edilmektedir. Ülkemizde düşük için
ten yenidir. 1950’lerde Sovyet bloğu ül- yaygın olarak vakum aspirasyon kulla-
bilmesi için politik
keleriyle başlamış, 1960-70’lerde gelişmiş nılmaktadır. Etkili, güvenilir, ulaşılabilir
iradenin destekleme- dünyanın çoğuna ve bazı gelişmekte olan ve kadın için daha az travmatik yöntem
si ve ulaşılabilirliği bölgelere genişlemiştir. 1980’lerin orta- arayışları, dokuz hafta ve altında gebe-
larına gelindiğinde Avrupa’nın ve Kuzey liklerin ilaçla sonlandırılmasının önünü
arttırmak için gerekli Amerika’nın çoğunda isteğe bağlı düşük, açmıştır. Bu yöntemde, bir prostaglandin
altyapı hizmetlerini yasal hale gelmiştir. İsteğe bağlı gebelik anoloğu olan misoprostol tek başına
sonlandırma her zaman üreme hakları ve ya da bir progesteron antagonisti olan
sağlaması, personel sosyal adaletin can alıcı noktası olmuş- mifepriston (RU-486) ile birlikte kullanı-
eğitimini gerçek- tur. Dünya genelinde bireylerin bedenle- lır. Birlikte kullanıldıklarında 9 haftanın
leştirmesi ve belki ri, cinsellikleri ve hayatlarıyla ilgili karar altındaki gebeliklerde %97 başarı oranları
haklarının kendilerinde olduğu üzerine bildirilmiştir. Mifepristone’a ulaşılama-
de en önemlisi bu kurulu, bölgesel, ulusal ve uluslararası dığı durumlarda tek başına misoprostol

konudaki önyargıları hareketlerin yıllarca süren çalışmaları, benzer gebelik haftalarında %75-90
büyük bir toplumsal farkındalık yaratmış başarı oranlarına ulaşmaktadır. Kanıtlar,
kırmak için uğraş- ve dünya çapında pek çok yasal ve kamu- kadınların yeterince bilgilendirildikleri ve
ması gerekir. sal değişikliklere neden olmuştur. ihtiyaç halinde bir sağlık kuruluşuna ula-
şabildikleri takdirde, kendilerinin güvenli
İsteğe bağlı düşüğün yasal olması güvenli bir şekilde ilaçla düşük yapabildiklerini
düşükler için ilk adım olsa da tek başına göstermektedir.
yeterli değildir. Yasanın tam olarak
uygulanabilmesi için politik iradenin Bugün her iki ilaç da DSÖ’nün temel
desteklemesi ve ulaşılabilirliği arttırmak ilaçlar listesinde yer almasına rağmen Mi-
için gerekli altyapı hizmetlerini sağlama- fepristone ülkemizde halen ruhsatlandırıl-
sı, personel eğitimini gerçekleştirmesi mamıştır. Misoprostol ise mide koruyucu
ve belki de en önemlisi bu konudaki olarak ruhsatlı olmasına rağmen 2012
önyargıları kırmak için uğraşması gerekir. yılında ilacın kullanımı ile ilgili yeni dü-
Böylece ihtiyaç halinde, kadınlar yasal ve zenlemeler yapılmış ve sadece hastaneler-
güvenli düşüğe erişilebilir hale gelirler. de bulundurulabilir olmuştur. Erişimdeki
Nitekim ülkemizde 1983 yılında çıkarılan bu güçlük maalesef ilacın fahiş fiyatlara
2827 sayılı yasa ile 10 haftanın sonuna satışına yol açmıştır. Oysa ülkemiz de
kadar olan gebeliklerin sonlandırılma- dahil dünyada yapılan tüm çalışma-
sı yasal hale gelmiş olmasına rağmen lar, ilaçla düşüğün uygulanması kolay,
bugün politik iradenin baskısı ile devlet güvenli, kabul edilebilir, memnuniyet ve
hastanelerinde ve pek çok özel hasta- başarı düzeyi cerrahi yöntemlere benzer
nede isteğe bağlı gebelik sonlandırma bir yöntem olduğunu ortaya koymaktadır.
işlemi yapılamaz hale gelmiştir. Gerek Güvensiz düşükler halen ciddi bir halk
sağlık personelinde, gerekse toplumda sağlığı sorunu olmaya devam etmekte-
isteğe bağlı düşüğün yasaklandığı algısı dir. Gelişmekte olan ülkelerde her sekiz
yaratılmıştır. Aynı zamanda kadınların dakikada bir kadın güvensiz düşük
gebeliği önleyici yöntemlere ulaşması da komplikasyonlarına bağlı hayatını
gittikçe zorlaşmıştır. Geçmişte AÇSAP’lar kaybetmektedir. Bu nedenle gebeliği ön-
(Ana ve Çocuk Sağlığı, Aile Planlaması leyici yöntemlerin ve isteğe bağlı gebelik
Merkezleri) tarafından yaygın ve başarılı sonlandırma yöntemlerinin (cerrahi ya da
sunulan rahim içi araç takılması dahil, ilaçla) kadınlar için ön yargılardan uzak
yöntemlerle ilgili danışmanlık ve yöntem ve ulaşılabilir olması hayat kurtarıcıdır.

42 hekim sözü EYLÜL - EKİM 2019