Page 42 - Hekim Sözü Sayı:5

ETİK

Medya ve özellikle televizyon, popüler sitelerinde ve sosyal medya hesaplarında,
sağlık programlarında çoğu kez “sahte hasta fotoğrafları ve teşekkürleri/yorum-
bilimsel” bilgilere yer vermektedir. Bu ları paylaştıkları, muayene ve tedavi
Sosyal medya kul- programlar sağlığı, bir güzellik ve kozme- ücretine yer verdikleri, kampanyalar ve
lanımının artışıyla tik konusu olarak sunmakta, hemen her promosyonlar ile ücretsiz muayene duyu-
şeyi sağlık/ sağlıksızlık konusu yaparak rularını paylaştıkları da görülmektedir.
birlikte, reklamlar gündelik yaşamı ve dili tıbbileştirmekte, Gelinen aşamada hekimlik, ciddi etik
hızla artmakta, te- sağlığı toplumsal boyutundan koparıp sorunlarla karşı karşıyadır. Bu sorunla-
bireysel bir konu olarak ele almaktadır.
davi öncesi ve/veya Sorumluluğun bireye yüklenmesi insan- rın bir kısmının yasal boyutu olmakla
sonrasına ait gö- ların sağlık sorunlarının çözümünde mu- birlikte, etik açısından, hekimin kendi
hatapları konusunu bulanıklaştırmakta, sorgulamasını yapması da beklenmek-
rüntülere yer veril- tedir. Dünya Tabipler Birliği (DTB) etik
sağlık politikası yapanlar ve hükümetler
mektedir. Özellikle gibi sorumluları gizlemektedir. Günde- el kitabında; “etik, ahlak konusunda,

öncesi-sonrası fotoğ- lik yaşamın tıbbileştirilmesi, sağlığın geçmiş, şu an ya da geleceğe ilişkin karar
kozmetikleştirilmesi, insanlarda endişe ve eylemlerin dikkatli ve sistematik bir bi-
rafları Onur Kurulu ve korkuya yol açmakta, bilimsel verilerle çimde değerlendirilmesi ve çözümlenmesi
tarafından değer- desteklenmemiş tedavilere yönelmelerine etkinliğidir, doğrular ve yanlışlar listesi
ve kimi zaman vahim sonuçlarla karşı değil, sağlam ve ahlaki kararlar verebil-
lendirilen dosyalar karşıya kalmalarına neden olmaktadır. mek için önkoşul olan duyarlı bir bilinç
arasında ciddi yer HEKİM SORUMLULUĞU geliştirme girişimidir……Etik sıklıkla ya-
tutmaktadır. Medyada doğrudan hekimin kendi so- salardan daha yüksek davranış standart-
rumluluğunda olan, etik sorgulama gerek- ları belirler ve ender de olsa hekimlerin,
tiren davranış ve tutumlar da söz konusu ahlaki olmayan eylemlerde bulunmalarını
olabilmektedir. Hekimlere yönelik tıbbi isteyen yasal düzenlemelere uymamaları-
uygulama dışı mesleki cezaların, reklam, nı gerektirir.” denmektedir.
ürün tanıtımı, yanlış bilgilendirme gibi İnsanlar arasındaki düşünce, yaklaşım ve
başlıklarının önemli bir kısmında med- görüş farklılıklarına rağmen o mesleğin
yanın büyük rolü olduğu bilinmektedir. üyelerini, mesleğin özüne uygun tutum
Kimi hekimler, görsel medyada, çoğu kez ve davranışlar çerçevesinde tutabilmek
para vererek bilimsel dayanağı olmayan için yasaların yanı sıra, meslek örgütlerin-
tedaviler sunmaktadır. Bazı hekimler ce bazı kurallar, yükümlülükler kon-
özel sağlık kuruluşlarının, olası reklam muştur. Hekimlik Meslek Etiği Kuralları
cezaları için fon bile ayırarak, yazılı ve bunlara örnektir.
görsel medya yoluyla yaptıkları reklam
kampanyalarında, ürün tanıtımında yer DTB Etik el kitabında yer alan “Hekimler
alabilmektedir. geleneksel olarak son derece hiyerarşik
bir mesleğin üyesidirler…genellikle orta-
Sosyal medya kullanımının artışıyla lamanın üzerinde bir kazanç elde ederler.
birlikte, reklamlar hızla artmakta, tedavi Eskisi kadar olmasa da, hâlâ klinik özerk-
öncesi ve/veya sonrasına ait görüntülere liğe sahiptirler. Çoğu hekim araştırmalara
yer verilmektedir. Özellikle öncesi-son- katılarak yeni bilgi üretmenin heyecanına
rası fotoğrafları Onur Kurulu tarafından
değerlendirilen dosyalar arasında ciddi ortak olur. En önemlisi, …hastalara ve
yer tutmaktadır. genel olarak topluma değeri ölçülemez
hizmetler sunarlar. Hekimlerin sağladığı,
Hekimler hakkında yorumlar yayınlayan, …yararları göze alırsak, çok az meslek tıp
yıldızlar vererek öne çıkaran siteler, ara- kadar doyum sağlar. Meslek ahlakının
ma motorlarında reklam bedeli ödeye- gerekliliklerini yerine getirmek, tüm bu
rek veya anahtar kelimeler satın alarak ayrıcalıklar karşılığında ödenmesi gereken
üstte görünmeyi sağlayan uygulamalar, küçük bir bedel olsa gerektir.” ifadesi
aracılık faaliyeti yapan ticari kuruluşlarla hekimleri ciddi bir etik sorgulamaya ve
işbirliği yoluyla sosyal medya hesapları iç görüye yönlendirebilecek niteliktedir.
oluşturularak fotoğraflı/videolu paketler- Etik değerlendirme bir iç görüş sağlar,
le hekimlere hasta yönlendirilmesi gibi algılamaya yardımcı olur ve öngörüşe
girişimler, hekimlikle ilgili etik sorunların zemin hazırlar. Tüm hekimlere etiğin
boyutlarını zorlamaktadır.
bilgisinin yol göstericiliğinde, huzurlu bir
Hekimlerin, sağlık kuruluşlarının internet yaşam dileklerimle…

40 hekim sözü EYLÜL - EKİM 2019