Page 103 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

sebebinin bel kaynaklı olmadığını düşünüyorsunuz. Sol kalça ekle-
mi hareketleri hafif ağrılı ve kısıtlı. Hastanın annesinde kalça eklemi
kireçlenmesi sorunu olduğunu biliyorsunuz. “İlerde hastanın da ki-
reçlenme riski olabilir mi?” diye düşünüyor bir analjezik yazıp, isti-
rahat öneriyor ağrı geçmezse on gün sonra kontrole çağırıyorsunuz.
Bir ay sonra telefonla hastanın kalça ağrısının çok arttığını, yerinden
kımıldayamaz hale geldiğini öğreniyorsunuz. Evine gittiğinizde kal-
ça ekleminin dokunulamayacak kadar ağrılı olduğunu görüyorsunuz.
Kalça eklemi MR’ında ise kalça kemiğinde, kemiğin kırılmasına yol
açmış bir tümör metastazı var. Daha önce çekilen bel omurları MR
görüntülerine baktığınızda da birçok bel omurunda metastazlar ol-
duğunu görüyorsunuz. İki çocuk annesi genç kadın hasta primeri
tespit edilemeyen bir kanser türü ile aylar içinde kaybediliyor ve çok
etkileniyorsunuz.
Bu durumda birden çok yanlılık görmek mümkündür. Öncelikle
bir posterior olasılık hatasını görebiliriz. Yani hastanın önceki başvu-
rularındaki tanısının etkisi altında kalınarak karar verilmiştir. İkincisi,
çerçeveleme etkisidir. Hasta ağrısının düğünde dans ettikten sonra
başladığını, MR’da önemli bir şey bulunmadığını söyleyerek olayı
belli bir çerçevede sunmuştur. Karar verirken hastanın bu sunuşu ka-
rarımızı etkilemiştir. Üçüncüsü, bekleyen hastaların yarattığı gerilim,
muayene odasının kalabalık oluşu gibi dikkatimizi dağıtan, çevresel
etkilerdir. Bu örnekten sonra hastaların şikâyetleri ile ilgili olarak öne
sürdükleri açıklamaları sorgusuz kabul etmemeyi, sadece raporu olan
görüntüleme yöntemlerini kuşkuyla karşılamayı bir kural haline ge-
tiriyorsunuz.
Sonuç
Hekimlikte tanı hatası kaçınılmazdır. Hava yolu taşımacılığında
olduğu gibi, sonuçları hayati olabildiği için en aza indirilmeleri ge-
rekir.
Çeşitli nedenlere bağlı olan hataların önlenmesi de hatanın kayna-
ğına bağlıdır. Hekimlerin kendi zihinsel tasarımlarından kaynaklanan
yanlılıkların hatalarda önemli bir yeri vardır. Bu yanlılıkların farkında

102