Page 47 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

Dördüncüsü, “Somatizasyon Bozukluğu” gibi duygusal sıkıntıla-
ra bağlı bedensel ifadeler hekimi yanıltabilir. Örneğin Fibromiyalji
Sendromu (FM) boyun ve sırtta belirgin yaygın ağrı, yorgunluk, uyku
bozukluğu, şişkinlik, kabızlık, çarpıntı, sık idrara çıkma gibi birçok
sisteme ait belirtilerin olduğu bir hastalıktır. Hastaların üçte birinde
depresyon, somatizasyon bozukluğu gibi psikiyatrik durumlar gö-
rülür. Somatizasyon bozukluğuna bağlı bedensel ifadelerin organik
bozukluklardan ayırt edilmesi, hastaya açıklanabilmesi oldukça zor ve
uzun zaman alıcıdır. Nitekim FM tanısı konan hastaların %5-10 ka-
darında başka bir organik hastalık ortaya çıkar. Veya benzer şikayetler-
le başka bir tanı konmuş bir hastanın zamanla FM olduğu anlaşılabilir.
Son olarak, bilim sonsuz sayıda etkileşen çevresel ve topografik
özellik nedeniyle bir kasırganın kesin seyrini asla tahmin edemez.
Dünyada olup biten birçok olay tam olarak bilinemeyecek kadar kar-
maşıktır. Tanı koymanın doğasında da benzer biçimde sayısız değiş-
ken vardır. Hastalık etkeni, konakçı yanıtı, çevresel faktörler, hastanın
semptomlarını nasıl tanımladığı, testlerin gücü ve hatta doktorun
bilgisi, akıl yürütme becerisi ve diğer özellikleri gibi tam olarak bili-
nemez birçok faktörün etkileşimi nedeniyle hekimler tanı koymada
zorluklar yaşamaya devam edeceklerdir.
New England Journal of Medicine Tıp Dergisi her hafta, “Mas-
sachusetts Hastanesi Vaka Kayıtları” adlı bir programla klinisyenleri
eğlendirir ve bilgilendirir. Programda uzman bir hekime bir vaka su-
nulur. Sunumda hastaya ait bütün bulgular doğru şekilde verilmiştir.
Hekim ilgili tüm olasılıkları araştırmak için zamana sahiptir, günlük
stres, yorgunluk ve dikkat dağıtıcı etkenler yoktur. Bu ideal ortam-
da bile, doğru teşhisin kaçırılabildiği görülür. 1989 ile 1996 yılları
arasında sunulan vakalarda, tüm hekimler arasında hata oranı %25
bulunmuştur. Çok yetenekli ve daha deneyimli doktorlar tarafından
analiz edilen vakalarda bile hata oranı %5 düzeyindedir.
2. Sistemle ilişkili hatalar
Sistemle ilgili hatalar, sağlık sisteminin işleyişine atfedilebilecek
en yaygın hatalardır. Tıbbi hizmetteki hatanın bir bıçak gibi iki farklı
yanı olduğu kabul edilir. “Keskin tarafta” hastayla doğrudan etkileşim

46