Page 46 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

1. Hata yok
Hekimin sorumluluğu olmaksızın ortaya çıkan hataları ifade eder.
Çeşitli nedenlere bağlı olabilirler. Birincisi, birçok durumda hasta-
lıklar klasik, tipik biçimde ortaya çıkmazlar, atipik formları daha ola-
sıdır ve insandan insana son derece farklı seyredebilirler. Örneğin,
halk arasında beyinde baloncuk patlaması olarak bilinen subaraknoid
kanamanın klasik belirtisi “gök gürültüsü” gibi ani başlayan baş ağrı-
sıdır. Oysa bu tipik bulgu, hastaların epeyce bir kısmında görülmez.
Benzer şekilde, 80 yaş üzerindeki hastalarda, diyabetiklerde miyokard
enfarktüsü daha genç hastalardaki gibi tipik göğüs ağrısı yapmayabilir.
Hastalıklar bazen öyle atipik belirti ve bulgularla veya sessiz ortaya
çıkarlar ki doğru tanı koymak için neredeyse kâhin olmak gerekir.
İkincisi, gelişen teknoloji veya insanların diğer canlıların yaşam
alanına girmesi sonucu hastalık etkenlerinin, yeni patojenlerin veya
yeni keşfedilmiş ilaçların yan etkilerinin zamanla ortaya çıkmasıdır.
Söz konusu yeni sendrom ya da hastalıklar tanımlanıp anlaşılana ka-
dar ilk hastalara yanlış tanı konacaktır. Bu tür hataların bilgi arttıkça
azalacağı ön görülmektedir. Çünkü sürekli yeni hastalıklar tanımlan-
maktadır. Örneğin spiroket grubundan bir bakterinin neden olduğu
Lyme Hastalığının eklem iltihabı, hastalığın tanımlanmasından önce
romatoid artrit gibi başka hastalıklarla açıklanıyordu. Önümüzdeki
yıllarda genetik belirteçlerin gelişmesi ile hastalık tanımlamaları ola-
sılıkla daha kolay olacaktır.
Üçüncüsü, hasta ile ilgili faktörlerdir. Bu faktörlerin ilki hasta
uyumsuzluğudur. Hastaların uyumu, iş birliği asla garanti edilemez.
Öykü verirken, muayene ve tedavi aşamalarında farklı uyumsuzluk-
lar sergileyebilirler. Kasıtlı veya kasıtsız olarak yanlış, kafa karıştırıcı,
çelişkili veya güvenilir olmayan bilgiler verebilirler, yapay hastalıklar
üretebilirler. Hasta ile ilgili ikinci bir faktör, hastaların sağlık durum-
larını veya aktif semptomlarını nasıl algıladıkları ve tanımladıkları ko-
nusundaki doğal değişkenliktir. Bazı hastalar çok ciddi hastalıklarını
hafif biçimde yansıtırken bir başka grup hasta hafif hastalık tablolarını
çok gürültülü sunabilir. Her hastanın kişisel arka planını, bağlamını
ve inanç sistemlerini anlamadan hekimin gerçek durumu doğru bir
şekilde kavraması mümkün olmayabilir.

45