Page 82 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

SONUÇ VE ÖZET

ünümüzün gelişkin teknolojik olanaklarına rağmen hekim-
Glikte tanı hataları halen ciddi bir sorundur. Hatalar hekimin
katkısı olmaksızın, sisteme bağlı veya hekimin insani zihinsel tasarı-
mının yönlendirdiği eğilimler yoluyla ortaya çıkabilir.
Genel olarak doktorlar iyi gelişmiş üst bilişsel becerilere sahiptir
ve büyük çoğunlukla doğru ve zamanında tanı koyarlar. Bir hastada
tanı hakkında kuşkuları varsa, genellikle soruna ekstra zaman ve dik-
kat ayırırlar, uzman meslektaşlara danışırlar görüş isterler. Buna karşın
rutin gibi görünen sorunlarda böyle bir ihtiyaç hissetmezler. Çoğu
kez en fazla bilişsel hata da tanının kesin gibi göründüğü vakalardan
kaynaklanır. Çünkü doktorlar bu durumda sorun hakkında düşün-
meyi bırakır, diğer tanı olasılıklarını dikkate almazlar. Bu da onları
bilişsel eğilimlerimizden kaynaklanan tüm tuzaklara yatkın hale ge-
tirebilir.
Bunlardan ilki “erken kapanma” kavramıdır. Klinisyen aklına ge-
len bir veya birkaç olasılıktan sonra düşünmeyi keser, yeterince geniş
ve derin bir klinik akıl yürütmezse, sorunu açıklayabilecek diğer ola-
sılıkları göz önüne almazsa ayırıcı tanı çok dar kalır ve yanlış bir tanı
konabilir.
İkincisi, yeni bilgiler edinildiğinde, hastanın durumu değiştiğinde
veya tedaviye yanıt alınamadığında geriye dönüp tanının doğruluğu-
nun yeniden değerlendirilmesi ve gereğinde düzeltilmesidir. “Hangi
gerekçelerle bu tanının düşünüldüğü, gerekçelerin yeterli olup ol-
madığı” sürekli sorgulanmalıdır. Çünkü yeni veriler önceki teşhisi
desteklemiyorsa, diğer olasılıkların dikkate alınması gerekir. Erken
kapanma ve ayırıcı tanının sürekli olarak tekrar değerlendirilmemesi
felaket sonuçlara yol açabilir.

81