Page 79 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

bir konsere, sinemaya, tiyatroya, seyahate gitmek için bilet almışsak
hasta bile olsak gitmeyi tercih ederiz. Yıllardır bir işletmeyi sürdüren
iş adamı, bütün göstergeler işlerin kötü gittiğini göstermesine rağ-
men iş yerini kapatmakta zorlanır. Klinisyenler de belirli bir tanıya
ne kadar çok yatırım yaparsa, onu bırakma ve alternatifleri dikkate
alma olasılığı o kadar azalır. Hekimlikte bu, zaman ve zihinsel enerji
yatırımı veya bazıları için ego doyurma gibi bir yatırım olabilir. Doğ-
rulama yanlılığı da başarısız bir tanıdan vazgeçmek konusunda böyle
bir isteksizliğin sonucu olabilir.
27. Bilgileri ambalajdan çıkarmama
(Unpacking principle)
Ayırıcı tanı koymada ilgili tüm bilgilerin (ambalajın) açılmaması
önemli olasılıkların kaçırılmasına neden olabilir. Önemli bir nedeni,
hastaların öykülerini yeterince anlatmalarına izin verilmemesi veya
sınırlanmasıdır. Hekimin sorgulanması gerekenleri gözden kaçırma-
sıyla da oluşabilir. Bazen bir tek cümle tanının değişmesine yol aça-
bileceği için çok önemli bir yanlılık, hata türüdür. Bu nedenle genel
ve belli uzmanlık alanlarına ait sorgulamaların bir check list şeklinde
bulunması yararlıdır.
28. Nadir tanıdan kaçınma
(Zebra geri çekilmesi/Zebra retreat)
Ayırıcı tanı yaparken, nadir bir tanı (zebra) olasılığı belirdiğinde
doktor çeşitli nedenlerden dolayı geri çekilebilir. Söz konusu tanı-
nın diğerlerine gerçekçi gelmemesi ve bu nedenle güven eksikliği
yaşamak, kaynak israfı olarak görülme korkusu önemli nedenleridir.
Hastalık sıklığının az veya fazla tahmin edilmesi, acil servislerde iş
yükü ve zaman kısıtlaması, yorgunluk veya diğer dikkat dağıtıcı şey-
ler, ekip üyelerinin zaman kaybetmeme yönündeki baskısı hekimi bu
geri çekilmeye yönlendirebilir. Günün uygunsuz saatleri veya hafta
sonu olması, uzmanlara erişimde güçlük, teşhise aşina olmamak gibi
faktörler de doktorun yabancı bir yoldan gitme olasılığını azaltabilir.
Son iki örnek daha çok tedavi ile ilgili yanlılıklarda geçerli ola-
bilir.

78