Page 83 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

Bu nedenle açık fikirli olmak ve geniş düşünmek, kendini sorgu-
lamaktan çekinmemek hata yapma riskinden korunmak için önem-
lidir. Ayırıcı bir tanı oluştururken, olasılığı düşük olsa bile, tüm olası
tanıları ve özellikle sonuçları yaşamı tehdit eden tüm durumları, has-
talıkları içeren geniş bir liste oluşturmak son derece yararlıdır. Çün-
kü “düşünmediğiniz bir tanı koyamazsınız, belirli bir tanı düşünmü-
yorsanız da o tanıyı kaçırırsınız.”
Ayrıca bilişsel sistemimiz bütün insanlar gibi birçok çevresel ve
sistemsel faktörden etkilenir. Ne yazık ki günümüzde hekimler, onla-
rı fiziken ve bilişsel olarak olumsuz yönde etkileyen aşırı hasta yükü,
beş dakikada hasta görme ve karar verme baskısı, gürültü, kalabalık,
ekip desteği yetersizliği, nöbetlerden kaynaklanan uykusuzluk, uyku
borcu, mobbing gibi sayısız etkenle karşı karşıya ve böylesi koşullarda
çalışmak, insan hayatları konusunda kararlar vermek zorundalar.
Zaman zaman hekim örgütlerinin çabası ile ekonomik koşulla-
rında iyileştirmeler yapılsa da ülkede sürmekte olan enflasyonist or-
tam, uzun vadede ekonomik olarak rahatlamalarına da izin vermiyor.
Özlük hakları ve çalışma koşullarından kaynaklanan sorunlara ek ola-
rak her insanın karşı karşıya kaldığı çocukların bakımı, eğitimi, evlilik
sorunları, boşanma, yakınlarının hastalığı, kaybı gibi kişisel sorunlar
yaşamaları da olağan.
Sayılan faktörlerin tümü hekimlerin bilişsel sistemlerini etkile-
yerek hataya açık hale getiriyor. Bu faktörlerden önemli bir kısmı
sisteme bağlı ve çözümleri sistemin değişimi, dönüşümüyle mümkün.
Geçtiğimiz yirmi yılda yaşanan “sağlıkta dönüşüm” programı, tıp fa-
kültelerinden emekli hekimlere kadar tüm hekimleri bir çıkmaza,
tıkanmışlığa, sonuçta hekim göçüne sürüklüyor.
Hekimlerin, onları hata yapmaya yönlendiren eğilimlerin farkında
olmaları, hatalarını azaltabilmeleri için gerekli bir adım ancak yeterli
değil. Eğilimlerimizi etkileyen, hatalarımızın artmasına yol açabilecek
sisteme bağlı, yukarıda sayılan etkenlerin farkında olunması da aynı
oranda önemli. Çünkü bu etkenleri azaltmak ancak, dayanışma, ör-
gütlü olma ve meslek örgütü çatısı altında verilecek bir mücadeleyle
mümkün.

82