Page 78 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

Adını yargıç tarafından neden banka soyduğunu sorulduğunda,
“Çünkü paranın olduğu yer orası!” diye cevapladığı iddia edilen Bro-
oklyn banka soyguncusu Willie Sutton’ın hikâyesinden alır. Bariz
olana yönelik teşhislere yönelme eğilimidir.
Aynı zamanda “bir olayın çözümünde olasılıklar içinde en basit
olan en olasıdır” şeklinde ifade edilen Occam’ın usturası veya cimri-
lik yasası (parsimony law) olarak da bilinir. Belirgin, açık olanın dışın-
daki olasılıklara yeterli önem verilmediğinde ortaya çıkar. Genellikle
hastadaki belirti ve bulguları ortadaki tek bir nedenle açıklamaya ça-
lışırız. Oysa bir diğer görüşe göre bir hastada aynı belirti ve bulguları
yapabilen başka birçok durum da işin içinde olabilir. Hickam’s dic-
tum adı verilen bu görüş 1950’lerde ilk ortaya koyan John Hickam’a
atfedilir. (Feuerstein J.D, et al, 2013) Örnek: Kanlı ishal ve karın ağrısı
şikâyeti olan bir hastada sebep genellikle enfeksiyon, inflamatuar bar-
sak hastalıkları ve benzeri tek nedene bağlanır. Oysa hastanın şika-
yetlerine birden çok etken yol açıyor olabilir.
Örneğin, iki kez böbrek nakli öyküsü olan 49 yaşında bir ka-
dın hastaya, kramp tarzında karın ağrısı ve dört haftalık kanlı ishalin
değerlendirilmesi için kolonoskopi yapılması önerilmiştir. Hastanın
altı ay önce yerleştirilmiş iki yanlı üreter stentleri vardır. Öyküsünde
immün trombositopenik purpura tanısı, hipertansiyon ile tekrarlayan
idrar yolu enfeksiyonları dikkat çekicidir.
Kolonoskopi sırasında mikofenolat mofetil, prednizolon, valasik-
lovir, romiplostim, kalsitriol, epoetin alfa, diltiazem ve karvedilol kul-
lanmaktadır.
Kolonoskopi ve biyopsi sonucunda hastanın barsaklarında sito-
megalovirus enfeksiyonuna ve aynı zamanda kullandığı ilaçlardan mi-
cofenolat mofetilin yol açtığı kolite ait biyopsi bulguları saptanmıştır.
Anti viral tedavi ve ilacın değiştirilmesiyle şikayetler düzelmiştir.
26. Tanıdan vazgeçememe eğilimi
(Batık maliyet/Sunk costs)
Bir insan belli bir şeye ne kadar emek, zaman ve para harcarsa
ondan vaz geçmesi o kadar güçleşir. Bu insani bir eğilimdir. Örneğin,

77