Page 77 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

söz konusudur. Bu tutum genç hekimler yanında (cahil cesareti) tec-
rübeli hekimlerde de görülür. (Berner, Graber, 2008)
23. Önceki tanı etkisi (Posterior probability error,
history repeats itself)
Kumarbaz yanılgısının tersidir. Doktorun hastalık olasılığını de-
ğerlendirirken hastanın daha önceki tanısının etkisinde kalmasıdır.
Örneğin, baş ağrısı şikâyeti olan ve migren tanısı ile beş kez izlenen
bir hasta, altıncı kez baş ağrısı ile başvurduğunda yine migren teşhisi
eğilimi olur. Oysa bu başvurusunda baş ağrısı, bir beyin tümörüne,
beyin kanamasına veya başka nedenlere bağlı olabilir.
24. Psikiyatrik duruma yükleme hatası (Psych-out error)
Psikiyatrik hastalar, bu listede açıklanan BEKT’lere daha fazla
maruz kalabilirler. Özellikle, hastada bilinen bir psikiyatrik durum,
hastalık varsa, bütün belirti ve bulgular o hastalığa bağlanarak ciddi
tanılar gözden kaçırılabilir. Hipoksi, deliryum, metabolik anormallik-
ler, merkezi sinir sistemi tümör ve enfeksiyonları, kafa yaralanmaları
gibi birçok ciddi durum psikiyatrik, psikolojik olarak yanlış teşhis
edilebilir.
Kırk beş yaşında bir kadın hastada, eşinin vefatından birkaç ay
sonra halsizlik, iştahsızlık, zayıflama şikâyetleri başlıyor. Başvurduğu
hekim depresyon tanısıyla antidepresan reçete ediyor. İlacı bir süre
kullanan hastada bu kez yaygın eklem ağrıları, bulantı, kusma ve cilt
renginde koyulaşma ortaya çıkıyor. Eklem ağrıları, halsizlik ve kus-
ma yine depresyona bağlanarak antidepresanı değiştiriliyor. Kusma
nedeniyle bir genel cerraha yönlendiriliyor ve safra kesesi alınıyor,
durum daha kötüleşiyor. Daha sonra ağrıları nedeniyle başvurduğu
bir iç hastalıkları uzmanı, endokrin (iç salgı bezleri) bir soruna bağlı
olabileceği düşüncesiyle hastayı ilgili uzmana yönlendiriyor ve böb-
rek üstü bezi yetmezliği (Addison Hastalığı) tanısı konan hasta tedavi
ile kısa sürede düzeliyor.

25. Bariz olana yönelme (Sutton’s slip, going for the
obvious, going where the money is, Occam’s razor
mistake, Keep It Simple and Sustainable/KISS error)

76