Page 37 - Hekim Sözü Sayı: 2
P. 37
HUKUK
Ulusal ve uluslarara-
sı hukuk Danıştay’ın
kararları, güvenlik
soruşturmalarının ve
bunlara dayanılarak
yapılan işlemlerin
Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleş-
mesi, Türk Ceza Kanunu hükümleri ile hukuka aykırı yön-
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ve lerini açıkça ortaya
Danıştay’ın kararları, güvenlik soruştur-
malarının ve bunlara dayanılarak yapılan koymaktadır. Buna
işlemlerin hukuka aykırı yönlerini açıkça rağmen uygulama-
başka ilke de “suç ve cezaların şahsiliği” ortaya koymaktadır. Buna rağmen uygu-
ilkesidir. Önemle belirtelim ki kişilerin lamanın aynen devam etmesi, hukuka nın aynen devam
aile bireyleri ile ilgili “istihbarat bilgisi” aykırılığın sürmesine ve yeni mağduriyet- etmesi yeni mağdu-
gerekçe gösterilerek olumsuz işlem yapıl- ler doğmasına sebep olmaktadır.
ması, bu ilkenin ihlali anlamına gelmek- riyetler doğmasına
tedir. Anayasa’nın 38. maddesi ile 5237 İPTAL KARARLARI sebep olmaktadır.
sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 20. mad- VERİLMEYE BAŞLADI
desinde kurala bağlanan “ceza sorumlu- 2017 yılından bu yana çok sayıda
luğunun şahsiliği” ilkesi, herkesin kendi olumsuz işlem hekimler tarafından idare
fiilinden sorumlu tutulmasını, cezanın mahkemelerine taşındı. Aradan geçen
yalnız suçu işleyenlerle iştirak edenlere zamanda davaların çoğu karar aşaması-
verilmesini, suça katkısı bulunmayanlara na geldi. İlk sonuçlanan davalarda -geç
ceza sorumluluğu yükletilemeyeceğini; de olsa- bu haksız işlemler iptal edildi.
hiç kimsenin işlemediği bir suçtan dolayı Ankara 13. İdare Mahkemesi, 2018/572
sorumlu tutulamayacağını, bir başkasının E., 2018/2593 K. sayı ve 20.12.2018 tarihli
işlediği suçun, suçu işlemeyenlere sirayet kararında;
edemeyeceğini ifade etmektedir.
“…davacıya isnat edilen durumun niteliği
Ceza sorumluluğunun şahsiliği, ceza itibariyle bir terör örgütüne müzahirlik ol-
hukukunun temel ilkelerinden olup bu ması itibarıyla davacı hakkında edinildiği
ilkenin amacı bir kimsenin başkasının belirtilen bilgilerin somut ve şüpheden
fiilinden sorumlu tutulmamasıdır. Ancak uzak bir şekilde ortaya koyulamadığı, da-
dava dosyalarına gönderilen “istihbari vacı hakkında UYAP ortamında yapılan
bilgi” notlarının pek çoğunda hekimlerin araştırmada herhangi bir soruşturma-ko-
anne-babalarına, kardeşlerine ilişkin is- vuşturma kaydı bulunmadığı gibi davalı
natlar yer almaktadır. Bu notlara dayanı- idarece davacının güvenlik soruştur-
larak olumsuz işlemler yapılması hukuka ması ve arşiv araştırmasının olumsuz
aykırıdır. Nitekim Danıştay 1. Dairesi, sonuçlanmasına sebep olacak başkaca
25.03.2003 tarihli 2003/15 E., 2003/40 K. bir tespit, bilgi ve belge de dosyaya
sayılı kararında; sunulmadığı anlaşıldığından tesis edilen
işlemde hukuka uygunluk bulunmamak-
“…Anayasanın 38. maddesinin yedinci tadır” gerekçesiyle iptal kararı verirken,
fıkrasında yer alan “Ceza sorumluluğu Ankara 1. İdare Mahkemesi de 2018/212
şahsidir.” hükmü, suç işleyen kişinin E., 2018/1953 K. sayı ve 27.09.2018 tarihli
dışındakilerin bu suç nedeniyle ceza- kararı ile benzer sonuca ulaştı.
landırılmayacağını öngören ceza huku-
kuna ilişkin evrensel bir ilkedir. Kişinin Bu kararların ve benzer davalarda verile-
yakınları ve birinci derece akrabalarının cek iptal kararlarının istinaf sürecinden
güvenlik soruşturması ve arşiv araştırma- geçerek kesinleşmesinden sonra Sağlık
sına tabi tutulmasının onlar bakımından Bakanlığı’nın ve Üniversitelerin “güvenlik
bir cezalandırma olarak değerlendirilmesi soruşturması” konusunda hukuka uygun
mümkün değildir…” sonucuna ulaşmış ve bir yöntem benimseyip benimsemeye-
olumsuz işlemin hukuka aykırı olduğunu ceklerini göreceğiz. Hukuka aykırılıkları
saptamıştır. yargıya taşımayı sürdüreceğiz.
MART - NİSAN 2019 hekim sözü 35
