Page 33 - Hekim Sözü Sayı: 3

ETİK

tarafı ise çocuklarımıza vermiş olduğu- tüm hasta haklarına sahip olduğu gerçeği
muz yanlış mesajda yatmaktadır. Henüz vurgulanır. Hastanın onamı alınmalı,
yetişmesini tamamlamamış çocuklarımız varsa kelepçeleri çıkarılmalı ve hekim-
“sahte rapor” alma işleminin gerektiğinde le kişisel bilgilerin gizliliği prensibi ile Kötü niyetli hekim
olabildiğini bizzat görebilmekte ve hu- yalnız olarak görüşmelidir. Odanın içinde
kuksal olmayan yollarla bazı sorunların kolluk kuvvetlerinden birinin bulunması görmedim desem
çözülebildiğini fark etmektedirler. hastanın gördüğü işkenceyi anlatamama- yeridir ama mevzu-
sı, söylemekten çekineceği sağlık sorun-
Oysaki uygulama hekimleri ve rapor alan larını dile getirememesi ile sonuçlanabilir. atı bilmediğinden
öğrenci ailelerini yasa karşısında suçlu başı derde giren
duruma düşürmektedir. Yeni Türk Ceza Genelde güvenlik gerekçesi ile kişiyi geti-
Kanunu böyle bir durumda rapor veren ren kolluk kuvvetleri mensubu kelepçeleri çok hekim gördüm.
hekimi ve kullanan aileyi hapis cezası ile çıkartmaya ve odayı terk etmeye yanaş- Sorunların engelle-
cezalandırmaktadır. İyi niyetle de olsa maz ve çoğu kez kendisine bu şekilde
rapor veren hekimlerin de hapis cezası emir verilmiştir. Hekimin talebi ve ısrarı nememesi ve hatta
gerektirebilecek bir işlem gerçekleştirdik- olmadığında ise en temel hasta hakkı artmasında ise bazı
lerinin farkında olmaları gerekmektedir. ihlal edilmiş olur. Bu şartların yerine geti-
Hukuki yaptırımlar bir yana işin etik rilmediği durumlarda muayene etmeyece- yanlış davranışların
yönü daha önemli olduğundan hekimler ğini belirten meslektaşlarımıza da açılmış önemsenmemesi ve
imzalarına sahip çıkmalıdırlar. onlarca dava mevcuttur ve tamamı beraat
ile sonuçlanmıştır. İyi hekimlik yapmak kanıksanması önemli
Maalesef hekimlerin birçoğu, aileler ve isteyen meslektaşlarımızın yol göstericisi
eğitimciler bu raporların etik ve hukuki uluslararası sözleşmeler ve etik kurallar rol oynar.
bir sorun yarattığı endişesini taşımı- olmalıdır. Uygulamayı bu şekilde yapan
yor. 2019 yılına gelindiğinde toplumda meslektaşlarımıza da hekimlik mesleğine
neredeyse tüm etik ve ahlaki değerler saygınlık kazandırdıkları için teşekkür
erozyona uğramış olduğundan öğrenciye borçluyuz.
verilen rapor da konuşulmaya değer bu-
lunmuyor. Ortada bir “yanlışlık” olduğu Neyin doğru, neyin yanlış olduğunu
algılanmıyor bile. belirtmek bazen zor olmakla birlikte
sağlık alanı bu konuda diğer meslek
Sorun çıkan bir diğer alan ise Türk Ceza gruplarına göre sınırlarını daha belirgin
Kanunu ile uluslararası sözleşmeler, etik olarak çizmiştir. Mesleki etik açısından
bildirgeler ve iyi hekimlik kavramlarının yaşadığımız sorunların nedenleri arasında
çeliştiği durumlardır. Ceza yasalarına birinci sırada bu konuda yeterli eğitimin
göre savcının hekime muayene için gön- yapılamıyor olması yatar. Tıp fakülte-
derdiği hastanın savcının isteği doğrultu- si eğitim programlarında adli tıp, etik
sunda muayene edilmesi gerekmektedir. bildirgeler, yasal düzenlemeler çok az yer
Bu tür muayene talepleri çoğu kez cinsel tutmaktadır. Üstelik de mezun olduktan
saldırı, ensest ilişki gibi durumlarda sonra genç hekimlerin danışabilecekle-
gelmektedir. Oysa ki hekim hastanın ri yerler çok kısıtlıdır. Çoğu kez diğer
onayını aldıktan sonra muayeneye meslektaşlar, eş-dost ile sorun çözülmeye
başlamalıdır. Bu durum hem hukuki hem çalışılır. Çalıştığım kurumlarda kötü ni-
de etik belgelerde yer alır. Türkiye’deki yetli hekim görmedim desem yeridir ama
örneklerde hasta onay vermediği, muaye- mevzuatı bilmediğinden başı derde giren
ne etmediği için hakkında davalar açılmış çok hekim gördüm.
birçok hekim bulunmaktadır. Gelen
kişi tutuklu, hükümlü veya kovuşturma Sorunların engellenememesi ve hatta
altında da olsa her hastanın sahip olduğu artmasında ise bazı yanlış davranışla-
haklara sahiptir. Bu nedenle de önce rın önemsenmemesi ve kanıksanması
hastanın onamını almak iyi hekimlik önemli rol oynar. Burada da meslekteki
uygulamasının ilk ve en önemli adımıdır. rol modellerin çok önemi vardır. Eğitim
Mahkemelere yansımış bu gibi örnekler- kurumlarında öğrenciler ve asistanlar
de meslektaşlarımız hep beraat etti zira hocalarının söylediklerinden çok davra-
uluslararası sözleşmeler ve etik kurallar nışlarından beslenirler. Eğitim sistemi-
ülkelerin yasalarının üzerindedir ve ne iyi mizde rol modellerin azalıyor olması da
ki hakimlerimiz bunun bilincindeler. problemi derinleştirmekte.
Benzer bir durum tutuklu ve hükümlü- İyi hekimlik uygulamaları ile “yanlışlar-
lerin muayene kurallarını düzenleyen dan” uzak durmak, meslektaşlarımıza
İstanbul Protokolü uygulamasında ortaya örnek olmak ve hekimliğin saygın konu-
çıkmaktadır. Burada her koşulda kişinin munu korumak hepimizin görevidir.

MAYIS-HAZİRAN 2019 hekim sözü 31