Page 41 - Hekim Sözü Sayı : 6

ETİK

Madde 6 – Hekimin uyması gereken ev- ilk bağlantı 1774 yılında Goethe’nin
rensel etik ilkeler, yararlılık, zarar verme- “Genç Werther’in Acıları” adlı romanı
me, adalet ve özerkliği tanımlamaktadır. ile kurulmuştur. Werther Etkisi olarak
adlandırılan bu durum, biten bir aşkın
Hekim pozisyonu gereği yaptığı yorum ve
paylaştığı haberin “tıbbi bir bakış açısı” ardından ateşli silah ile intihar ederek
olarak yorumlanabileceğini unutmama- hayatını sonlandıran roman kahramanı-
lıdır. “Bu paylaşımın topluma, hayatına nın etkisiyle, çok sayıda gencin benzer
son veren kişinin ailesine ya da payla- yöntemle intiharının ardından tanım-
şımı/yorumu okuyan kişiye bir zararı lanmıştır. Kitabın uzun yıllar boyunca
var mıdır? Yarar sağlamakta mıdır?” “Ve Avrupa’da basımı yasaklanmıştır. Bir
kişinin yaşamı kadar ölümü üzerine olan örneği takiben gerçekleştirilen benzer
özerkliği zedeliyor mudur?” sorularını bir tipte intiharlara Taklit / Kopya İntihar adı
3
kenarda tutmakla mükelleftir. verilmektedir.
Diğer taraftan ülkemizdeki bilinen ilk
Madde 8 – Mesleğini uygularken vicdani
ve mesleki bilimsel kanaatine göre hare- taklit intiharlar Ahmet Mithat Efendi’nin
ket eder. gazetesi dahil birçok gazetede Beşir
Fuat’ın 5 Şubat 1887’de kendisini öldü-
Şüphesiz yaşadığımız her olay hakkın- rürken kaleme aldığı mektubunun ölüm
da bilişsel fonksiyonlarımız ölçüsünde haberi ile beraber yayınlanmasından son-
yorumlama, yargılama ve muhakeme ra gerçekleştiği bilinmektedir. Bu olayın
etme yetisine sahibiz ve yapıyoruz. Diğer ardından İstanbul’da intihar olgularında
taraftan, yaptığımız yorum ve paylaşım- artış bildirilmiştir. 4
İntihar’ın toplum ların hekim kimliğimizden azade olama- Bu durum için verilebilecek olumlu bir
yacağını, toplumun çeşitli kesimlerinden
üzerindeki etkisi 18. örnek ise: 1984-1987 yılları arasında
yukarıda bahsedildiği gibi “tıbbi bir
yüzyıla kadar uzan- yorum” olarak değerlendirilebileceği için, Avusturya medyasının gündeminde
ön sıralarda olan Viyana Metrosu’nda
maktadır. Bilinen ilk herhangi bir açıklama yaparken dikkatli gerçekleşen intiharların, düzenlenen
olmak durumundayız. “Muayene edil-
bağlantı 1774 yılında meyen, hakkında bilgi sahibi olunmayan kampanyalar neticesinde medyada yer
Goethe’nin “Genç bir kişinin ölümü hakkında paylaşım almasının kısıtlanması ve sonuç olarak da
yapmak ne ölçüde bilimsel kanaat taşır?” intihar girişimlerinin %80’e varan oranda
Werther’in Acıları” azalmasıdır. 5
Hekim bu soruyu da kenarda tutmakla
adlı romanı ile ku- mükelleftir. Bir haberci için “İntihar” haber değeri
rulmuştur. Kitabın Madde 9 - Mesleğini uygularken öğren- taşıyan bir durumdur. Bir intihar habe-
rinde kamuoyunun dikkatini daha fazla
uzun yıllar boyunca diği sırrı açıklayamaz. Hastanın ölmesi çeken öğelerin etik çizgilerin dışına çıkan
ya da hekimle ilişkisinin sona ermesi bu
Avrupa’da basımı yükümlülüğü ortadan kaldırmaz. yazılan ve paylaşılan görselleri olduğu
yasaklanmıştır göz ardı edilmemelidir. Bir klinisyen
Bu madde, bilgi sahibi olunmayan için intihar oranlarında artış sebebinin
bir durum hakkında yorum yapmanın intiharın duyurulmasının değil, bunun
uygunsuzluğu kadar, bilgi sahibi olunan duyurulma ve yansıtılma şeklinin olduğu
bir durum hakkında da bilginin paylaşı- unutulmamalıdır.
lamayacağını vurgulamaktadır. Bayağı bir
şekilde yapılan “Bu hastanın depresyonu BİR İNTİHAR OLGUSU 6,7,8
vardı... Üstelik ekonomik olarak darbo- NASIL RAPOR EDİLİR?
ğazda idi…. Ailevi sorunları vardı...” gibi 1- Olayın sonucu bilinmiyorsa “intihar
yorumların, kişilerin özerkliğine zarar etti” ifadesi yerine “intihar girişiminde
verici nitelikte olduğu ve meslek kuralları- bulundu” daha doğru bir tanımlama
nın çiğnendiği hatırda tutulmalıdır. olacaktır.
2- Hayatını kaybeden olguyu tanımlarken
UÇURUMA BAKMAK…
İntihar ile ilgili olarak etik kurallar çer- “başarılı intihar girişimi” yerine “tamam-
çevesinde yazılmayan metinler, yapılan lanmış intihar” tabirini kullanmak daha
paylaşımlar intihar meyili olan kişileri doğru bir yaklaşımdır.
etkilemekte, intihar oranlarını arttırmak- 3- Haber olabildiğince kısa tutulmalı,
tadır. İntihar’ın toplum üzerindeki etkisi ölüm şekli ve ayrıntılarına yer verilmeme-
2
18. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Bilinen li, intihar ettiği yerin ve kişinin oradaki

KASIM - ARALIK 2019 hekim sözü 39