Page 45 - Hekim Sözü Mart-Nisan 2020 ( Sayı 8)

SAĞLIK POLİTİKALARI

edilen sağlık sistemlerinin rolü olabilir sermayenin.
mi? (2) https://www.ttb.org.tr/kutuphane/ Baştaki soruya dönelim, Dünya ve Türki-
kapitalizm.pdf
ye ölçeğinde sağlık politikaları değişir mi? Sağlık politikaları-
Hatırlatalım: 1993’te Dünya Bankası İnsanlığın, canlıların, uygarlığın ihtiyacı
(DB), Dünya Kalkınma Raporu’nu Sağlı- berrak, bünye iliklerine kadar sermayenin nın toplum yararına
ğa Yatırım başlığıyla sunmuştu. Raporda, ihtiyaçları doğrultusunda yürüyen bu değişimi için akade-
sağlık hizmeti sunarken, insanların ne sistemi ret ediyor. Tek sağlık kavramını
denli sağlıklı olduklarından çok, oluşan içselleştirmiş, doğayı, ekosistemi gözeten, mik, ideolojik, ör-
hastalıkların çalışmayı ve üretimi ne denli toplumun sağlığını koruyan, organizas- gütsel ve propagan-
engellediğini dikkate almanın daha önem- yonundan kaynakların dağılımına uzanan dif bütün çabaların
li olduğu vurgusu yapılmıştı. Dolayısıyla bir yelpazede sermaye aklını dışlayan bir
neoliberal yaklaşım emeğin yeniden sisteme yönelmek gerekiyor. Tahmin bu gerçeği göster-
üretimi için yapılan kurumsal düzenle- edileceği gibi mevcut sistemin sahipleri meye, belgelemeye
meleri (sosyal güvenlik, sağlık hizmeti, yaşananlardan ders çıkardıklarını söyleye- odaklanması gerekir.
eğitim vb.) emek-gücü maliyetlerini ar- rek onarım/tahkimat yoluna gideceklerini
tırmak olarak değerlendirerek bunlardan dillendireceklerdir. Oysaki mevcut sağlık Organize ve bilinçli
olabildiğince kurtulmayı hedefledi. Kişi bir çaba olmadan bir
bazında sağlık risklerinin yönetildiği bir sistemi, deprem sonrası bina değerlendir- değişim beklemek
mesi benzetmesiyle söylersek, onarıla-
yapı olarak formüle edildi sistem. Sağlık maz, ağır hasarlıdır ve oturulamaz. Sağlık
sisteminin aklı bu olunca örgütlenmesini hayal bile edilemez.
de buna göre şekillendirdi. Rekabet ve politikalarının toplum yararına değişimi
kârın hizmet sunumunun temel motivas- için akademik, ideolojik, örgütsel ve
yonu olduğu küçük işletmelerle birinci propagandif bütün çabaların bu gerçeği
basamak piyasasını oluşturdu. O birinci göstermeye, belgelemeye odaklanması
basamak ki “salgın hastalıklarla mücadele gerekir. Organize ve bilinçli bir çaba
hastanelerde değil sahada kazanılır” bil- olmadan bir değişim beklemek hayal bile
gisinin gizli öznesidir. Topluma yönelik edilemez.
sağlık hizmeti sunumu yerine başvurana Bitirirken söylemezsek eksik, eksik olaca-
hizmet verme anlayışının tesis edildiği ğı içinde yanlış olacak bir tespiti de ekle-
birinci basamakta, bölge temelli olmayan yelim: Sağlık politikalarındaki değişimin
Aile Hekimliği uygulamasının bizzat dar anlamıyla sağlıkla sınırlı olamayacağı,
sahaya yayılışı kusurludur. Nihayetinde sadece sağlık alanındaki değişikliklerle
sağlık reformlarıyla sağlık hizmeti ekip dikiş tutmayacağı bilinmelidir.
özelliğini yitirmiş, bütünlükçü yaklaşım
parçalanmış, piyasa koşullarına terk edil-
miş, kamusal hizmet olmaktan çıkarılarak
kâr elde edilen bir alan haline getiril-
miştir. 1978’de neoliberal politikaların
temelini oluşturan Washington Mutaba-
katı ile DB yönlendiriciliğinde başlayan
sürecin sağlık alanında 40 yıllık öyküsü
izlendiğinde (Washington Mutabakatını
ilk imzalayan ülke Türkiye olup tarih
24 Ocak 1980’dir) toplumun sağlığını
korumak diye bir kaygının, önceliğin
olmadığı ayan beyan ortadadır. Bu akıl
yani DB aklı sermayenin aklıdır ve yine
bu akıl doğayı tahrip etmekten kaçınma-
dığı gibi çok sayıda insanı öldüren salgın
vb sorunlarda bir kâr unsuru bulmadık-
tan sonra “heyecana kapılmaz”, öncelik
yapmaz ve ilgilenmez de. Dolayısıyla
bilinmesine rağmen pandemiye hazırlık,
sağlık hizmeti örgütlenmesinden aşı çalış-
malarına, ilaca kadar ilgi alanına girmedi

MART-NİSAN 2020 hekim sözü 43