Page 41 - Hekim Sözü Mart-Nisan 2020 ( Sayı 8)

BİLİM

taşınabilir cihazlarla yatan hastaların COVID-19 hastalığı için tarama testi izolasyon ve tedavi yöntemlerine
pnömoni bulgularının takibinde de olarak kullanılmaması gerektiği konu- başlanılmaktadır. Bu anlamda BT’nin
işe yarayabilir. Taşınabilir ve kolay sunda neredeyse görüş birliği vardır. hasta yönetiminde vazgeçilmez rolü
temizlenebilir radyografi cihazlarının Hastalığın test öncesi olasılığının yük- olduğundan söz etmek gerçekçi olur.
uygun olan indikasyonlarda kullanıl- sek olduğu (yani PCR ile gösterilmiş Bu hastaların kayıt sistemlerine uygun
ması hastaların radyoloji bölümlerine prevalansın %85 olduğu) bir popülas- biçimde kaydedilmeleri hastalığın
taşınmasının yol açabileceği çapraz yonda BT’nin negatif öngörü değeri toplumdaki yaygınlığının tam olarak
enfeksiyonların önlenmesi açısından %42 olarak bildirilmiştir. Negatif ortaya konulması için gereklidir.
bir avantajdır. İngiliz Toraks Görün- öngörü değerinin görece düşük olması
tüleme Derneği radyografiyi tanısal BT’nin en azından hastalığın erken BT bulgularının yaygınlığı ile klinik
algoritmada ilk triyajda BT’den daha aşamasında COVID-19 için tarama şiddet arasında da ilişki vardır. Kliniği
ön sırada kullanmayı, BT’yi radyografi testi olarak değerinin olmayabileceğini ağır veya kritik olan hastalarda 5
bulgularına göre sorun çözücü ileri düşündürmektedir. Nitekim özellikle akciğer lobunun tamamı daha sık ola-
görüntüleme yöntemi olarak saklamayı semptomların başlangıcını izleyen ilk rak etkilenmiştir. Hastalığın BT’deki
önermektedir. 3-5 günde hastaların hatırı sayılır bir yaygınlığı skorlandığında yüksek skora
sahip hastaların daha uzun süre entü-
Çeşitli avantajlarına karşılık, radyogra- bölümünde (değişik çalışmalarda %14 be kaldığı bulunmuştur.
finin COVID-19 hastalığında kulla- ila %53’ünde) BT normal olabilmek-
nımını kısıtlayan temel dezavantajı tedir. Hastalığın BT bulgularının zamanla
düşük bir sensitivite ve spesifisiteye COVID-19 pnömonisinin BT’de değişimi incelendiğinde, hastaların ço-
sahip olmasıdır. Duyarlılığının %30- oldukça klasik bulguları tarif edilmiş- ğunda zirve yaygınlığa 6-11. günlerde
69 arasında olduğu bildirilmektedir. tir. Bunlar genellikle iki taraflı, alt ulaşıldığı, bundan sonra düzelmenin
Radyografik bulguların yaygınlığının alanlarda ve periferik bölgelerde daha yavaş olduğu, taburculukta hastaların
hastaların çoğunda semptomların baş- baskın görülen, çok-odaklı buzlu cam önemli bir kısmında bir miktar rezidü-
langıcından 10-12 gün sonra zirve yap- opasiteleri ve bunlara eşlik edebilen el hastalık kaldığı ortaya konmuştur.
tığı bulunmuştur. Ayrıca COVID-19 konsolidasyonlardır. Yine bu hastalık Hastalığın BT bulguları ile mortalite
hastalığının radyograf bulguları başka için tipik sayılabilecek bulgular arasın- arasında da ilişki olduğu, hastalığın
enfeksiyonlar ve enfeksiyon dışı du- da buzlu cam alanlarındaki damarların yaygın olduğu olguların daha fazlası-
rumlarla da sıkça örtüşmektedir; yani genişlemesi, yuvarlak şekilli lezyonlar, nın kaybedildiği gösterilmiştir.
radyografinin spesifisitesi oldukça hale işareti, organize pnömoni pater-
düşüktür. ninin bulguları (peribronkovasküler Her hastalıkta olduğu gibi COVID-19
tanısında da BT sorumlu bir anlayışla
COVID-19 hastalığında en yaygın yerleşim, ters hale işareti ve perilo- kullanılmalıdır. Gereksiz tetkiklerden
kullanılan görüntüleme yöntemi toraks büler pattern), hava bronkogramları, kaçınılmalıdır. Radyasyon dozunun
BT’dir. Sensitivitesi %60-98 arasında artmış dansite alanları içinde kist yüksek olduğu dikkate alınmalı ve
olup oldukça yüksektir. Ancak spesifi- benzeri lüsensiler sayılabilir. Plevral incelemeler mümkün olan en düşük
sitesi düşüktür (%25-53). COVID-19’u effüzyonlar (özellikle fazla miktarda dozda yapılmaya çalışılmalıdır. Rad-
diğer enfeksiyonlardan ayırmada ne ise), perikardiyal effüzyon, lenfadeno- yoloji bölümlerinin enfekte olmaması
kadar başarılı olduğu konusunda pati nadir rastlanan veya görülmeyen ve çapraz enfeksiyonun önlenmesi için
henüz yeterli kanıt yoktur. Az sayıda bulgulardır. Bronş lümenlerinde tıkaç- gerekli enfeksiyon koruma önlemlerine
hasta ile yapılan çalışmalarda diğer lar, tomurcuklanmış ağaç görünümü, dikkat edilmelidir.
viral enfeksiyonlardan ayırt etmede se- kavitasyon, buzlu cam olmaksızın tek
çiciliği %93-100 arasında bulunmuştur odaklı saf konsolidasyon başka enfek-
ancak bu çalışmalarda COVID-19 ile siyonları daha ön plana çıkarabilir. Kaynaklar:
en çok karışan durumlar olan inflenza Klasik bulguların varlığında dahi
A’nın ve enfeksiyon dışı nedenlerin BT’nin COVID-19 için spesifik oldu- 1. Kunwei Li ve ark. CT image visual quantitative
evaluation and clinical classification of coronavirus
azlığının bir sınırlama olduğu dikkate ğu iddia edilemez. Başta influenza disease. European Radiology; doi.org/10.1007/
alınmalıdır. pnömonisi olmak üzere diğer viral s00330-020-06817-6
2. Wong ve ark. Frequency and Distribution
BT’nin COVID-19 tanısındaki du- pnömoniler ile bir dizi hastalığa ikincil of Chest Radiographic Findings in COVID-19
yarlılığının ilk PCR testine göre daha olabilen organize pnömoni benzer Positive Patients. Radiology; doi.org/10.1148/radi-
ol.2020201160
yüksek olduğu çok sayıda çalışmanın görünüme yol açabilir. 3. Li ve ark. CT image visual quantitative eva-
ortak bulgusudur. BT’nin PCR’ın po- BT’nin spesifisitesinin düşük olması luation and clinical classification of coronavirus
zitifleşmesinden 3-5 gün önce anormal ve kesin tanının virolojik yöntemlere disease (COVID-19) Eur Radiol; doi.org/10.1007/
s00330-020-06817-6
bulguları gösterdiği, ayrıca tanısı ko- dayanması bir tarafa, günlük pratikte 4. Wang ve ark. Temporal Changes of CT Findin-
nulmuş hastalarda PCR’ın negatifleş- PCR testi negatif olan ancak BT’si gs in 90 Patients with COVID-19 Pneumonia: A
mesinden daha önce BT bulgularının klasik COVID-19 bulguları içeren çok Longitudinal Study. Radiology; doi.org/10.1148/
radiol.2020200843
düzeldiği bulunmuştur.
sayıda hasta ile karşılaşılmaktadır. Bu 5. Salahi et al. Coronavirus Disease 2019
Her ne kadar BT COVID-19 tanısın- hastalarda PCR testi sonuçlanınca- (COVID-2019): A Systematic review of Imaging
Findings in 919 Patients. Am J Roentgenol 1-7.
da yüksek bir duyarlılığa sahipse de ya veya kesinleşinceye kadar uygun 10.2214/AJR.20.23034

MART-NİSAN 2020 hekim sözü 39