Page 28 - Hekim Sözü (Sayı 14) Mart-Nisan 2021

DOSYAYA
DOS

Aslında her ülke farklı deneyim
yaşadı. Bu noktada ülkelerin pandemi
öncesi durumu, sağlık sistemi çok
önemli. Sağlık sisteminin özellikleri,
finansmanı mesela. Yani gördük ki
bazı ülkelerde test ücretli yapılabiliyor,
harcamaların karşılanması, karşılan-
maması konusunda tartışmalar ortaya
çıkabiliyor. Bu pandemi sürecinin
önemli tartışma alanlarından bir tanesi
de Amerika Birleşik Devletleri gibi
piyasa eksenli sağlık sistemlerinin ver-
diği sınav. Çünkü böyle bir durumda
özelleşmiş sağlık kurumlarının, özel
ağırlıklı bir sağlık sistemi profilinin
verdiği yanıtla, daha kamucu bakışla
örgütlenmiş sağlık sistemlerinin verdi-
ği yanıtın da farklı olduğunu görüyor-
sunuz. Mesela bununla ilgili tartışma-
lardan bir tanesi hatırlarsanız, erken
dönemde İtalya’da oldu. İtalya’nın
özellikle desantralizasyon dediğimiz,
sağlık hizmetlerinin yerele devredil-
mesi ve özelleştirilmesi sürecinden ne
kadar olumsuz etkilendiğini gösteren
yayınlar ve tartışmalar oldu. Bu açıdan
da sağlık sistemleri ve COVID’e
verilen yanıt meselesinin önemli bir
tartışma alanı olduğunu görüyorum.

Onun dışında örneğin nüfus yapısı.
Bizim 65 yaş üstü nüfusumuz, hastalık
açısından risk grubu olması açısından,
görece düşüktü; %8-9’lar civarındaydı.
Ama Avrupa’da örneğin İtalya’da 65
yaş üstü nüfus yüzde 22. Dolayısıy- yapmadık, yapamadık. Ekonomik ve andemide yaşanan eşitsizliklerden
la onlar çok daha fazla etkilendiler. sosyal nedenlerle Türkiye böyle bir Psöz etmiştiniz. Bu konuda da bir-
Ayrıca kurum tabanlı bakım onlarda tam kapanmayı tercih etmedi. Ama kaç cümle söylemek ister misiniz?
daha fazla; huzurevi, bakım evi vs. bu kapanmaların da aslında salgın Şöyle söyleyeyim. Pandemi öncesin-
Bu nedenle de özellikle ölüm verileri seyrinde çok önemli etkileri oldu. Do- de dünya ne durumdaydı, pandemi
çok daha farklı seyredebildi. Her ülke layısıyla aslında ülkenin başarı ya da eşitsizlikler konusunda nasıl bir etki
test yapma imkânları, test kriterleri, başarısızlığını çok farklı parametlere doğurdu ve daha sonra neler olacak
elindeki olanaklar, personel ve diğer göre değerlendirmek ve ortaya koymak meselesini ayrıntılı tartışmak lazım.
imkânlar açısından farklılık gösteriyor.
gerekiyor. Başarılı ülkeler arasında Pandemi öncesinde biz aslında birçok
Ancak burada şunu da unutmamak gösterilen Yeni Zelanda’nın muazzam krizle baş etmeye çalışıyorduk. Aslına
gerekiyor; sadece alt yapı üzerinden düzeyde bir test kapasitesi gerçekleş- bakarsanız krizler çağında yaşıyoruz.
değerlendirme yapmak bizi hatalı tirdiğini görüyorsunuz. Güney Kore, Bu yüzyıl krizlerle başladı. 2008 yılın-
sonuçlara götürebiliyor. Alınan önlem- salgının erken döneminde hatırla- da kapitalizmin 3. büyük krizi denilen
lerin zamanlaması ve kapsamı da ön yalım, yaygın ücretsiz ve herkesin bir kriz gördük; bu borç kriziydi yani
plana çıkıyor. Biraz önce söylediğimiz kapsandığı testlerle gündeme gelmişti. finansal bir krizdi. Açlık krizi ile karşı
non-farmakolojik önlemleri hangi ülke, Temaslı takibinde farklı ülkeler farklı karşıyayız. 821 milyon insan dünya
hangi aşamada, ne düzeyde aldı, bu genelinde az ya da çok beslenme
da salgının seyri konusunda belirleyici stratejiler izledi ve belirledi. Ve elbette sorunu yaşıyor. Bunun yaklaşık 120
bir unsur oldu. Hatırlarsanız özellikle ki sosyal ve ekonomik desteklerin de milyonu doğrudan açlık tehlikesi ile
Mart-Nisan döneminde Avrupa çok bu başarıda payı olduğunu gözden karşı karşıya, diğerleri gıdaya erişemi-
ciddi bir kapanmaya gitti, çok sıkı kaçırmamak lazım. Toplumsal uyum yor, beslenme sorunları var. Pandemi
kapanmalar oluşturdu. Mesela biz da burada çok önemli bir parametre öncesindeki rakamlar bunlar. Bera-
ülkemizde bu kadar sıkı kapanmayı olarak karşımıza çıkıyor. berinde iklim krizi vardı. İklim krizi

26 hekim sözü MART-NİSAN 2021