Page 25 - Hekim Sözü (Sayı 14) Mart-Nisan 2021

DOSYA

çıkma ve seyahat kısıtlamaları nedeniyle Bunlara kişisel koruyucu ekipmanların
yaşamı özgürce sürdürememe, alışılan erkek bedeni norm alınarak üretilmesi,
yaşam düzeninde değişiklikler, ölümler yakınlarından uzakta, yalıtılmış, yalnız
oldu. Cenaze törenleri, yoğun bakımda olma, can güvenliğinin olmayışı, ölen
yakınların vedalaşması kısıtlandı. Olağan meslektaşlar, her gün zamansız ölümlere
yas sürecinin yaşanamaması ve karmaşık tanıklık, “sağ kalanın suçluluğu” eklendi.
yas tepkileriyle karşı karşıya kaldık.
Siyahkurdele.com verilerine göre 23 Mart
Bu salgını “karmaşık” hale getiren, SARS 2021’de 390 sağlık çalışanı COVID-19
CoV-2 virüsüne patriyarkal kapitalist nedeniyle öldü: 45’i (%11,5) kadın. Ölüm
sistemin verdiği tepkiler. Bakım yokluğu, oranlarında çoğunluğun erkek olmasında;
kayıtsızlık ve umursamazlığın hüküm tıpta kadınların eşitliği yakalaması ve uz-
sürdüğü neoliberal dünyada toplumsal manlaşma oranı artışının yeni, son 20 yıl-
yeniden üretim krizi sahnede. Bir yandan da olması, 50-60 yaş ve üzeri aktif çalışan
kadın cinayetleri, kadınların yaşadığı hekimlerin içinde erkek hekimlerin sayıca
çeşitli şiddet biçimleri arttı, bu döneme daha çok, komorbid sorunların erkek he-
özgü yeni şiddet biçimleri ortaya çıktı, bir kimlerde daha fazla olması etkili olabilir.
yandan da bunların üstünün örtülmesi Öte yandan pandemi ile ağırlıklı uğraşan
kolaylaştı. BM Kadın birimi tarafından dallar olan enfeksiyon, göğüs hastalıkları,
gizli/gölge pandemi olarak nitelenen anestezi ve reanimasyon, mikrobiyoloji,
erkek şiddeti COVID-19 pandemisiyle el halk sağlığı ve aile hekimliği kadın-yoğun
ele, kadınların uzun mücadelelerle kazan- alanlar. Kadın sağlıkçılar hem COVID-19
dıkları hakları tehlikede.
ile karşılaşma hem de şiddet ve yıldırma
DOĞAL AFETLER NE KADAR için riskli grup. COVID-19 servisinde
DOĞAL? hekimlik yapan ve anne olan kadınlarda
Afet durumunda da toplumsal cinsiyet (n=1809) orta-ağır düzeyde Yaygın Ank-
eşitsizlikleri, afet öncesinde olduğu gibi siyete Bozukluğu sıklığı %41 bulunmuş
en temelde yatan sorun olarak varlığını (pandemi öncesi %19). İkincil travmati-
sürdürüyor. Çocuk, hasta, engelli ve yaş- zasyonla ilgili sık karşılaşılan durumlar
lıların bakımıyla ilgili akut ve kronik stres ise şefkat yorgunluğu, ahlaki incinme ve
kadınları çok daha fazla sorumlulukla baş tükenmişlik sendromu. Türkiye’de sağlık
başa bırakıyor. Bulaş riski altında çalışan çalışanlarında intihar oranı ülke ortala-
sağlık çalışanlarının dünyada yüzde 70’i masının 4-5 katı. Sağlık Bakanlığı’nın
kadın, hemşire ve ebelerin yüzde 90’dan hastalanan ve kaybedilen sağlıkçılarla il-
fazlası kadın. Doğal afet ve kitlesel gili verileri paylaşmaması, yöneticilerden
travmalarda riskli kadın gruplarını ise gelen yapısal ve simgesel şiddet (susma-
(DSÖ 2013) 30 yaş altı çocuklu kadınlar, nın beklenmesi), baskı, yıldırma, kaygı ve
hamileler, kız çocukları, engelli, göçmen, korkuyu arttırıcı. Ağır çalışma temposu Kaynaklar
evsiz, etnik azınlık mensubu, mahpus ya ve sevdiklerine hastalığı bulaştırma
da bir kurumda kalan her yaştaki kadın, kaygısından eve gidememe, 7/24 kreş Linos ve ark. (2021) Anxiety Levels
Among Physician Mothers During the
çocuk ve yaşlılar oluşturuyor. COVID-19 Pandemic. Am J Psych
yokluğu, bulaş kaygısını azaltabilecek https://ajp.psychiatryonline.org/
BAKIM/TOPLUMSAL YENİDEN tarama testi taleplerinin reddi, duygusal doi/10.1176/appi.ajp.2020.20071014
ÜRETİM KRİZİNDE KADIN emeğin artması, stresle başetmeyi azaltan Saner S, Gökalp PG (2021) Kitlesel
SAĞLIKÇILAR NE YAŞIYOR? etkenler. Riskler çok, yegâne ödül ise Travma ve Kadın, Kitlesel Travma ve
Kadın sağlıkçılar emeklerinin ve beden- “kutsal bir görev” olduğunun tartışmadan Afetlerde Ruhsal Hastalıkları Önleme,
Müdahale ve Sağaltım Kılavuzu
lerinin değersizleştirildiğini, iş yerinde genel kabul görmesi (SES, 2018). içinde. Yayına Haz.: Şahika Yüksel,
artan iş yüküne evde artan iş yükünün Ayşe Devrim Başterzi. TPD Yayınları.
de eklendiğini, eksiklerin hâlâ kadın Sonuçta, şefkat de dahil içsel kaynak- Ünal B, Gülseren L (2020) CO-
emeği ile kompanse edilmeye çalışıldığı- larımızın sınırsız olmadığının farkında VID-19 pandemisinin görünmeyen
yüzü: Aile içi kadına yönelik şiddet,
nı, sağlık alanının görünmeyen emeğin olarak, “yardım” değil hak temelli yakla- Klinik Psikiyatri Dergisi; 23 (Ek 1):
meslekleşmiş hali olduğunu dile getiriyor şımla dayanışarak, pandemide direnişi ve 89-94.
(Kadın İşçi, 2021). Eşdeğerde işe eşit umudu bulaştırıp kaygıyı yatıştırmamız Yüksel Ş, Öyekçin DG (2020) Pande-
olmayan ücret, daha fazla duygusal emek mümkün. Toplumsal cinsiyet eşitsizlikle- mi Döneminde Sağlık Çalışanlarının
Ruh Sağlığını Korumak ve Tükenmeyi
beklenmesi, cinsiyetçi dil ve kadın+’ları rini görmezden gelmeyen, bakım etiğine Önlemek, TPD ve TOTBİD, 15 Ekim
aşağılayan şakalar, beden denetimi, gebe- uygun, özenli ilişkileri kendi çalışma orta- 2020 tarihli webinar.
lik kararına müdahale, yasal süt izni kul- mımızdan başlayarak, eşitlik mücadelesi- Curr Opin Pediatr . 2021 Feb
lanılırken keyfi uygulamalar, kadınların ni miras aldığımız bütün kadınlara saygı 1;33(1):144-151. doi: 10.1097/
MOP.0000000000000978.
-pandemi döneminde ağırlaşan- sorunları. ile kurabiliriz.

MART-NİSAN 2021 hekim sözü 23