Page 40 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

kendi sağlık durumlarına ilgileri gibi birçok faktör tanı koymayı et-
kileyebilir. Örneğin meme veya serviks kanseri taramalarının zorunlu
olduğu, sağlık sistemince sıkı izlendiği ülkelerde bu kanser türleri
daha erken safhalarda yakalanacaktır.
Tıp dünyasında gecikme ve hatalar devam etmektedir, yeterli bir
düzelme de yoktur. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Tıp Enstitü-
sü’nün “Sağlık Hizmetlerinde Tanıyı Düzeltme” başlıklı raporunda,
yaşam boyu çoğu insanın teşhis hatasıyla karşılaşacağı ön görülmek-
tedir.
ABD ‘de yapılmış yeni bir çalışma, ayaktan teşhis ve tedavi ya-
pan kurumlarda bir yılda yetişkin hastalarda %5 tanı hatası yapıldığı-
nı göstermiştir. Yine ABD’de, otopsi verilerine dayanarak hata oranı
%10-15 tahmin edilmektedir. Bu hataların %75-95 önlenebilir oldu-
ğu, %50’sinin ise ciddi hasarla sonuçlandığı bildirilmektedir.
İki binden fazla hastayı kapsayan bir araştırmada, hastaların %55’i
hekime başvuru sırasında tanı hatasını başlıca endişe kaynağı olarak
bildirmiştir.
Doktorlarla yapılan anketler de katılımcıların yaklaşık yarısının en
az ayda bir kez tanı hatasıyla karşılaştığını göstermiştir. Tanı hataları
doktorlar için de endişe kaynağıdır. Çalışmalar hekimlerin tanı ha-
talarını ciddi zarar veya ölüme neden olma ihtimali nedeniyle kaygı
verici bulduğunu düşündürmektedir. (Graber ML, 2013; Connor et al,
2019)
Hataların birçok ortak yanı vardır ve tüm ülkelerde yaygındır. Bu
sorunu çözmede Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) küresel düzeyde
liderlik yapması önerilmiştir.
Tanı hataları acil tıp gibi bazı uzmanlık alanlarında daha sık gö-
rülebilir. Ancak subakut ve kronik hastalıklarda ve birinci basamakta
da rastlanır. DSÖ son zamanlarda birinci basamakta teşhis hatalarını
öncelikli bir sorun olarak ele almıştır.
Birinci basamak hekimleri genellikle çok sayıda hasta görmek zo-
runda kalırlar ve ilk başvuru merkezi olmalarından dolayı belirti ve
bulguların henüz belirgin olmadığı durumlarda karar vermek duru-

39