Page 44 - Hekim Sözü (Sayı 10) Temmuz-Ağustos 2020

KADIN

Toplumsal cinsiyet eşitliği:

Hemen şimdi!

Hafize Öztürk Türkmen *

Toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında hangi noktada bulunduğumuzu görmek için
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından açıklanan 2020 Yılı Küresel Cinsiyet
Eşitliği Raporuna kısaca bakmak yeterli olacaktır. Ülkelerin cinsiyet eşitliğine göre
sıralandığı ve 153 ülkenin yer aldığı listede Türkiye, 130. sırada bulunuyor.

aşlı gezegenimiz günümüzde, cinsler arasındaki eşitsiz güç ilişkileri- olması için 257 yıl geçmesi gereki-
yüzyılda ender görülebilecek ni de gösterdiğini, toplumsal cinsiyete yor. Benzer biçimde Şubat 2019’da
Ybunalımlı dönemlerinden birini dayalı kadınlık ve erkeklik kalıpları- Dünya Bankası tarafından yayımlanan
yaşıyor; bölgesel savaşlar, ekonomik nın, ataerkil sistem, dinler, kültürler Cinsiyet Ayrımcılığıyla Mücadele
kriz, göç, geleceğimizi etkileyecek ve geleneklerin bir ürünü olduğunu, Raporunda Türkiye, 187 ülke arasında
boyutlarda doğa tahribatı, açlık, toplumun geniş kesimlerince benimse- 87. sırada yer alıyor. Gelir dağılımı
susuzluk, yoksulluk, işsizlik, gelir nip içselleştirildiğini belirtmek uygun eşitsizliği açısından bakıldığında ise
dağılımında adaletsizlik, giderek artan olacaktır. 33 Avrupa ülkesi içinde Türkiye’nin 2.
otoriterleşme ve 2020 yılı başlarından Toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamın- sırada olduğunu görüyoruz (1).
beri süregelen Covid -19 pandemisi bu da hangi noktada bulunduğumuzu
dönemin öne çıkan temel sorun alan- görmek için Dünya Ekonomik Forumu Hayatın değerinin, insanlığın ve
ları olarak sıralanabilir. Bu tür olağan- (WEF) tarafından açıklanan 2020 Yılı
dışı durumlarda katmerleşen, ancak Küresel Cinsiyet Eşitliği Raporuna
tüm zamanlarda varlığını sürdüren ve kısaca bakmak yeterli olacaktır. Ülke-
ataerkil kapitalizmle yeniden üretilen lerin cinsiyet eşitliğine göre sıralandığı
toplumsal cinsiyet eşitsizliğine ilişkin ve 153 ülkenin yer aldığı listede Tür-
sorunlar ise, bu sarsıcı gündemin kiye, 130. sırada bulunuyor. Cinsiyet
ayrılmaz parçası olarak yine karşımız- eşitliği listeleri kadınların ekonomiye
da duruyor. Nitekim pek çok ülkede katılımı, fırsat eşitliği, eğitim ve sağlık
olduğu gibi ülkemizde de pandemi olanakları, kadının siyasal yönden
döneminde alınan sosyal izolasyon ve güçlendirilmesi gibi ölçütlere göre ha-
hijyen önlemlerinin kadınların evde ve zırlanıyor. 2020 Yılı listesinin başında
işyerinde iş yükünü arttırdığını, işten İzlanda, Norveç, İsveç ve Finlandiya
çıkarılanların çoğunluğunu kadınların yer alırken, Suriye, Irak, Pakistan,
oluşturduğunu, kadın cinayetleri başta Yemen en geride kalan ülkeleri oluştu-
olmak üzere kadına yönelik her tür ruyor. Batı Avrupa, ortalama %76.7 ile
şiddetin katlanarak arttığını, kadınla- cinsiyet eşitliğinin en yüksek oldu-
rın üreme sağlığı ve aile planlaması ğu bölge, Türkiye’nin de yer aldığı
hizmetleri de içinde olmak üzere Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi
sağlık hizmetlerine erişimde ciddi ise %60.5 ile en geride bulunuyor.
sorunlar yaşadıklarını, bu hizmetleri Cinsiyet eşitsizliğinin sona erdirilmesi
almakta önlenebilir eşitsizliklerle ve konusunda çok az ilerleme kaydedildi-
engellerle karşılaştıklarını biliyoruz. ğini dile getiren WEF Genel Müdürü
Yeri gelmişken “toplumsal cinsiyet” Klaus Schwab, söz konusu raporun
kavramıyla, biyolojik cinsiyetten farklı derhal harekete geçilmesi gerektiğini
anlamda, toplumsal ve kültürel olarak açıkça ortaya koyduğunu vurguluyor.
inşa edilen, tarihsel olarak değişebi- Zira rapora göre kadınların erkeklerle
len cinsiyet kimliğini kastettiğimizi, eşit haklara sahip olması için en az
bunun cinsiyet farklılığı yanı sıra 100 yıl, erkeklerle eşit ücrete sahip

Dr., TTB Yüksek Onur Kurulu üyesi, TTB Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu üyesi
*
42 hekim sözü TEMMUZ-AĞUSTOS 2020