Page 44 - Hekim Sözü Sayı: 2

YAŞAM

bul edilemez bir tutum benim için. Halk ve teknik müdür yardımcısı olarak görev
sağlığını ilgilendiren konularda gizlilik ya yapıyordum. Araştırma merkezi gıda-
da yasak bilgi olamaz. Aksine sorunların larda ve sularda toksik kimyasalların
çözümü için bu meselelerin bilinmesine tespitini yapmaya yönelik olarak kurul- En sağlıklı çözüm,
ve elbirliğiyle yürütülecek tartışmalara muş bir merkezdir. Araştırma projesinin
ihtiyaç var. Bunu sağlamanın yolu da in- koordinatörü 2012 yılında merkezimizi anne sütü ile bes-
sanların bilgi sahibi olmasını sağlamaktır. ziyaret ederek gıdalarda ve sularda çeşitli lenmenin önemli
toksik kimyasalların tespiti işini yapıp
ağlık Bakanlığı tarafından yürütülen yapamayacağımızı anlamak için benimle olduğu yaşamın ilk
S projenin amacına ve kapsamı hakkın- görüşmeye gelmişti. Yapılan görüşmeler 2 yılında anne sü-
da kısaca bilgi verebilir misiniz? sonrası araştırmanın gıdalar ve sularla il-
gili kısmı araştırma merkezimizde yapıldı. tü-bebek ilişkisini
Sağlık Bakanlığı’nın 2011-2016 yılları Araştırmada binlerce gıda ve su örneğinin
arasında yürüttüğü ve ana başlığı “Koca- analizi işini organize ettim. Beni 2014 sürdürmeye yönelik
eli, Antalya, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli her türlü desteğin
İllerinde Çevresel Faktörlerin ve Sağlık yılında araştırma ekibinin içine dâhil
Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi” ettiler. Gıdalarla ilgili araştırma bulguları- alınmasını sağlaya-
olan araştırma projesinin amacı araştırma nın değerlendirilmesi ve sonuç raporunun cak yasal mevzuatın
yapılan bölgelerde halk sağlığını tehdit yazılması işini yapan ekibin içindeydim.
eden bir durum olup olmadığını belirle- 2016 yılı Ocak ayında üniversitede görev oluşturulmasını talep
mekti. Araştırma her biri bağımsız olarak aldığım ya da yürütücüsü olduğum bütün etmek ve uygulan-
yürütülen 16 farklı araştırma projesinden araştırma projelerinden çıkarıldım. Bir
oluşuyor. Araştırmada köy ve mahalle barış akademisyeniyim. Barış bildirisine masını sağlamaktır.
bazında binlerce yerleşim bölgesinden imza atan yüzlerce akademisyen gibi ben
örnekler alındı. Araştırmanın amacı de 2016 yılı sonunda üniversitedeki kamu
çevresel ortamlardaki kanserojen madde görevimden çıkarıldım ve sonrasında da
kirliliğinin ne düzeyde olduğunu ve o araştırma çalışmaları ile bağım koptu.
bölgelerde yaşayan insanların soludukları Ancak Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü
hava, içtikleri su, yedikleri gıdalarla bün- araştırma çalışmasının akıbetinin ne
yelerinde kansere neden olan kimyasal olduğunu anlamaya çalıştım. Zamanla
maddeleri alıp, almadıklarını belirlemekti. araştırma sonuçlarının gizleneceğine
Araştırmada toprak, su, gıda, hava, atık dair bir kanaat oluştu bende. Çalışma
su ve Saroz, İzmit, Antalya körfezindeki sonuçlarından elde edilen bulgulara
deniz suyu ile kabuklu deniz canlıları dayalı olarak ara raporlar bile yazılma-
ile balıklarda kansere yol açan kimyasal mıştı. Halk sağlığını korumak için ilgili
maddelerin kalıntıları araştırıldı. Bunun kamu kurumları uyarılmamış ve her-
yanı sıra yüksek gerilim hatlarından hangi bir önlem de alınmamıştı. Bunun
doğan kanser riski, atık su arıtma tesis- üzerine araştırma çalışmasının elimde
lerinden deşarj edilen su ve akarsuların mevcut kısımları üzerinde, özellikle de
dip çamurları da analiz edildi. Havadaki sularla ilgili kısımlar üzerinde çalışarak
toz parçacıklarına yapışan ve solunum sonuçları halka açıklamaya karar verdim.
yoluyla bünyemize aldığımız kanserojen Sular araştırmanın yapıldığı bölgelerde-
kimyasalların araştırılması gibi çok spe- ki kimyasal kirliliği çok net bir şekilde
sifik araştırmalar da yapıldı. Araştırmada gösteriyordu.
binlerce hanede yapılan anket ve tarama ebek ve çocukların vücut ağırlıkla-
çalışmaları ile ailelerin soy geçmişlerinde B rı düşük, hızlı bir büyüme-gelişme
kanser vakalarının görülüp görülmediği dönemindeler. Metabolizmaları da bir
belirlendi. Aynı hanelerde yaşayan in- yetişkine kıyasla daha farklı çalıştığı
sanların vücutlarından alınan örneklerde için hormonal sistemi veya nöral sistemi
ağır metal ve eser elementlerin bulunup
bulunmadığı da analiz edildi. bozucu kimyasallar en çok onlara zararlı
etki gösteriyor. Bu yüzden araştırmanız
urada araştırmadaki rolünüz hakkın- en çok çocuk sağlığını ilgilendiriyor. Elde
B da biraz daha ayrıntılı bilgi verebilir ettiğiniz bulgulardan çocukların nörolojik
misiniz? Bu çalışmaya nasıl katıldınız? gelişimini etkileyebilecek en önemli kısmı
Çalışma devam ederken nasıl çıkarıldınız? nelerdir? İçme sularıyla ilgili çocukların
nörolojik gelişimini ve hormon bozucu
2013-2016 yılları arasında araştırmada etkileri olabilecek neler tespit ettiniz?
yer alan akademisyenlerden biriydim.
O yıllarda Akdeniz Üniversitesi’nde Araştırma hormonal sistem bozucu kim-
bulunan Gıda Güvenliği ve Tarımsal yasal maddelerin gıdalardaki ve sulardaki
Araştırmalar Merkezi’nde akademisyen kalıntı düzeyleri açısından çok kıymetli

42 hekim sözü MART - NİSAN 2019