Page 40 - Hekim Sözü Ekim-Aralık 2024

KİTAP

Bu düşünceyi değiştirmek için irade sütlüye karışmayan sakin doktor, bir yalnızlığı ve etik açıdan ikilemleri
gücü göster, onu silkip at, şikâyet anda etrafına bağırırken bulur kendini. de gözlemleyebiliriz Andrey Yefimiç
etmeyi bırak; acı kaybolup gidecektir” Kitapta da söylendiği gibi “Toplumun aracılığı ile:
demiştir. Gerçekten de öyle, bir bilgin bilinçlenmesi, dehşete düşmesi gere- “Hasta çok, zaman azdı. Bu yüzden iş
ya da sadece düşünen, kafası çalışan kir” O anda Andrey Yefimiç’in koğuşa
bir kimse diğerlerinden tam da acıyı kapatılması gerektiğine herkes ikna yalnızca kısa bir muayene ile uçucu bir
küçümsemesiyle ayrılır. Bu kişi her olmuştur. merhem ya da hintyağı gibi ilaçların
verilmesiyle kısıtlıydı. Andrey Yefimiç,
zaman halinden memnundur ve hiçbir Doktor Hobotov, Andrey Yefimiç’i oturmuş bir vaziyette dalgın bir halde
şeye şaşırmaz.” der.
kandırarak koğuşa götürür. Andrey’e mekanik sorular sorardı.” cümleleriyle
İvan Dmitriç ayağa kalkar ve öfkeyle orada ilginç bir hasta olduğu söyle- poliklinikte 2-3 dakikada bir hasta
doktora bakar: “Bir organik doku eğer nir. Yefimiç, koğuşa girdikten sonra bakılmasının sonucuna, “Resmi görev-
canlıysa her türlü uyarıya tepki verme- Hobotov dışarı çıkarak kapıyı üzerine leri ya da işleri itibarıyla başkalarının
lidir. Benim yaptığım da işte budur! kapatır. En sonunda kendisi de Altıncı acılarıyla ilgilenmek zorunda olan
Acıya karşı bağırarak, gözyaşlarımla Koğuş’un altıncı hastası olmuştur. hâkimler, polisler ve doktorlar zaman
cevap veririm. Yapılan alçaklıklara öf- Doktor, felsefi yanılgısının farkına var- içerisinde bu duruma alıştıkları ve
keyle, iğrençliklere ise tiksinti duyarak sa da artık geç kalmıştır. Ivan Dmitriç bir o kadar da hissizleştikleri için çok
tepki gösteririm. Bana göre bu, hayatın gibi düşünmeye başladığından, “deli’’ isteseler de muhataplarına resmiyet
ta kendisidir! Bir canlı ne kadar basitse olarak damgalanmıştır. Ivan da dok- sınırlarının dışında davranamazlar.”
o kadar az duyarlıdır ve uyarılara karşı torun durumunu görünce şöyle der: “ kısmıyla da doktorluk gibi mesleklerin
daha zayıf karşılık verir. Ne kadar ge- İnsanların kanını emiyordunuz, şimdi insan üzerindeki tesirine ışık tutmuştur
lişmişse, gerçekliğe karşı fazla duyarlı- sizinkini emecekler. Mükemmel!” Çehov. Yine de Çehov’un öykülerinde,
dır ve daha enerjik biçimde tepki verir. Doktor, kendisi Altıncı Koğuş’a kapa- doktorların yaşadığı tüm sorunlara
Bunu nasıl bilmezsiniz? Doktorsunuz tılmadan evvel; gardiyan Nikita’nın rağmen insanlara yardım etme çabaları
ama böyle temel şeylerden haberi- hastaları dövdüğünü görmüş ancak ön plana çıkar.
niz yok! ... Acıyı küçümseyebilmek buna ses çıkarmamıştır. İronik bir
işte tam da şu aşamaya gelmek (İvan şekilde doktorun ölümü de Nikita’nın “Deli’’lik kavramını çok güzel açıkla-
Dmitriç şişman, yağ küpüne dönmüş onu koğuşta dövmesi sonucu olmuş- mıştır Ivan Dmitriç: “Evet, hastayım.
köylüyü işaret eder) ya da her türlü tur. Cenazesine ise sadece bir arkadaşı Ancak siz de biliyorsunuz ki onlarca,
duyarlılığı yitirmek için sonuna kadar ve evin hizmetçisi katılmıştır. hatta yüzlerce deli özgürce dışarda
acıyla yoğrulmak başka bir deyişle dolaşıyor, çünkü cehaletiniz yüzünden
yaşamamak gerekir” Diğer yandan Dr. Andrey Yefimiç’in onları sağlıklı olanlardan ayırt edemi-
‘bana dokunmayan yılan bin yaşasın’ yorsunuz. Neden ben ve bu zavallı
Zamanla, kendisini Ivan Dmitriç’le anlayışı, o yılanın kendisini sokma- insanlar, dışarda dolaşanların yerine
aynı pencereden bakarken bulmaya sıyla sonuçlanmıştır. Elbette doktor, burada günah keçisi gibi oturmak zo-
başlar. Tabii ki bu durum hastane per- aslında toplumsal sorunlara karşı runda? Siz, sağlık memuru, idare amiri
sonelinin de dikkatini çeker, zamanla kayıtsız kalmayı ve sorunları uzak- ve bütün hastane güruhunuz; ahlaki
kendisinin de “deli’’ olarak damgalan- tan izlemeyi tercih eden elitlerin bir bakımdan hepimizden ölçülemeyecek
masına neden olur. Andrey Yefimiç’in temsilidir. Çehov, kitabında “Burada derecede aşağı konumdasınız. Neden
akıl sağlığını değerlendirmek için bir korkunç olan şey onun dövülmesi burada oturan siz değilsiniz de biziz?
konsey kurulur ve nihayetinde onu deli değil -buna alışmak mümkündü-, bu
ilan ederler. Doktor, arkadaşı tarafın- aptal hayvanın dayak yerken sesini Mantık bunun neresinde?”
dan “deli’’liğine iyi gelecek umuduyla çıkarmaması, karşılık vermemesi, Bu durumda asıl “deli”ler yozlaşan
tatile çıkarılır. Bu sırada konseyin gözünü bile kırpmaması, sadece ağır aydın kesim midir yoksa Ivan Dmit-
kendisi hakkında aldığı kararla ilgili bir fıçı gibi sağa sola sallanmasıydı” riç gibi zeki, sorgulayan ve eleştiren
bilgisi yoktur. Ne var ki tatilde doktor diyerek eleştirir kayıtsızlığı. insanlar mıdır?
daha da kendi düşünceleri içinde
kaybolmuş, toplumdan daha da nefret Çehov’un yüz yıl sonrasında bile bu
etmiştir. Üstelik tatil için tüm para- kadar değerli bir edebiyatçı olmasında DİPNOTLAR
sını harcamakla ve arkadaşına asla belki de en büyük katkıyı sağlayan 1. Kardeşi Alexander’a Mektuplar, 2 Ocak 1889,
geri alamayacağı bir borç vermekle etkenlerden biri doktor olmasıdır. in Malcolm 2004, s. 102.
kalmamış; kasabaya döndüğünde işini Çehov, edebî kariyerinin çoğunda tıp 2. Çehov, A. Altıncı Koğuş, İş Bankası Yayınları,
kaybetmiştir. Mecburen hastanenin doktoru olarak çalışmış ve “Tıp benim 2024
4
aşçısının yaşadığı yere taşınır. Andrey nikâhlı karım, edebiyat ise metresim” 3. Note-Book. 24 Eylül 2009 tarihinde Wayback
Yefimiç’in çalıştığı hastanedeki diğer sözlerini dile getirmiştir. Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim tarihi 2
Aralık 2024.
doktor olan Hobotov, Andrey Yefimiç’i Altıncı Koğuş’ta, günümüzde hala
4. Letter to Alexei Suvorin, 11 Eylül 1888. Anton
ziyarete gelir. O güne kadar etliye yaşadığımız mesleki tükenmişliği, Çehov’un Mektupları..
38 hekim sözü EKİM-ARALIK 2024