Page 56 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

Hasta görürken aynı anda başka hastalar kapınızı açıp sorular yö-
neltebilirler, personel, sekreter reçete, rapor veya cevaplamanız gere-
ken yazışmalarla ilgili sorunlar iletir, idareden aranabilir, konsültasyo-
na çağrılabilirsiniz. Dâhili veya dışarıdan gelen telefonlardan ve daha
uç ve kişisel sorunlardan söz bile etmiyorum.
Endüstriyel üretimde, hız ve doğruluk arasında iyi bir denge ol-
ması gerekir. Üretim hattı ne kadar hızlı giderse ürün kalitesi o kadar
düşük olur. Hekimler de belli bir sürede, ne kadar çok hasta ile karşı-
laşırsa kararların kalitesi o kadar düşme riskiyle karşı karşıyadır.
2. Geçmiş deneyim, uzmanlık körlüğü
Deneyim, karar verme kalitesinin önemli bir belirleyicisidir. Ge-
nel olarak tecrübe, birikim ve uzmanlığı beraberinde getirir. Her-
hangi bir alanda uzman olmanın yaklaşık on yıl gerektirdiği tahmin
edilmektedir. Ancak, belirli bir alanda uzmanlaşmış olmak, klinisyenin
yeni sorunlara yaklaşımını da belirleyebilir. Erişim kolaylığı, el altında
olma (avaibility) kısa yolu, belirli bir tanı ile ilgili deneyimin tekrar o
tanıya yönelme olasılığını artırdığını öngörür.
Uzmanlık körlüğü veya halk arasındaki bir atasözüyle “elinde çe-
kiç olan her şeyi çivi görür” bu duruma iyi bir örnektir. Bir alanda
uzmanlaşmış olan hekim, karşılaştığı sağlık problemlerini kendi ala-
nıyla ilişkilendirmeye yönelebilir. Buna karşılık, uzmanlık alanı dışın-
daki, bir süredir görmediği (gözden uzak, akıldan uzak) hastalıkların
tanısını koyma olasılığı azalır.

3. Duygusal durumun etkisi
Doktorlar ve sağlık ekibi, herkes gibi ruh hali değişikliklerine kar-
şı savunmasızdır ve duygusal bozukluklar yaşamaları olasılığı yüksek-
tir. Çünkü her gün kendilerinin ve yakınlarının da başına gelebilecek
çok çeşitli hastalık ve ölümle yüz yüzedirler. Duygularımız bilişsel
kontrolümüzü, kararlarımızı da etkileyebilir, tanı ve tedavide hatalara
yol açabilirler. Bu durum “Duygusal Eğilimlerimizden Kaynaklanan
Yanlılıklar” veya kısaca “Duygusal Eğilimler” (Affective Dispositions
to respond/ADR’ler)” olarak adlandırılır.

55