Page 74 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

leri göz önüne almak, incelemek yerine yargılayıcı, suçlayıcı olma ve
hastaları bunlardan sorumlu tutma eğilimidir. Özellikle, psikiyatrik
hastalar, azınlıklar ve diğer ötekileştirilmiş gruplar bu bilişsel eğilime
maruz kalabilirler. Bu yanlılıkta hekimler arası kültürel, kişisel fark-
lılıklar yer alır.
Anoreksiya nervoza genellikle ergenlikte başlayan, kadınlarda
daha çok görülen bir yeme bozukluğudur. Besin almayı kesen hasta-
lar sürekli kilo kaybederler, fiziksel ve bedensel sonuçları ağır olabi-
lir. Aşırı halsizlik, nedeniyle iç hastalıkları polikliniğine getirilen bir
anoreksiya nervoza hastasını şımarıklık, söz dinlememekle suçlayıp
bu davranışını bırakıp yemesini söyleyerek eve gönderen bir hekim
hastanın bu davranışının keyfi değil bilinç dışı nedenlerle ortaya çık-
tığını göz ardı etmektedir.
18. Monte Carlo yanılgısı (Kumarbaz hatası, Gambler’s
fallacy)
Kumarbazlardan esinlenerek adlandırılmış bir yanılgıdır. Bir ma-
deni para 10 kez atılır ve her seferinde tura gelirse, 11. atışın yazı olma
şansının daha fazla olduğu inancıdır. Oysa bir paranın hafızası yoktur
ve her seferinde yazı ya da tura gelme olasılığı eşittir. O nedenle olası-
lık küçük olmakla birlikte üst üste on kez yazı ya da tura gelebilir. Bir
klinikte veya acil serviste art arda göğüs ağrısı olan ve hepsine akut
koroner sendrom tanısı koyan bir doktor, dizinin devam etmeyece-
ğini düşünerek “bu kadar tesadüf de fazla, yeni hastanın tanısı başka
olmalı” diyerek 12. gerçek bir koroner hastalığını kaçırabilir.
19. Cinsiyet önyargısı (Gender bias)
Bazı hastalıklar kadın ve erkeklerde farklı sıklıklardadır. Ancak bu
durumu abarttığımız zaman yanlışlara düşebiliriz. Örneğin, Gut Has-
talığı erkeklerde, SLE ve FMS hastalıkları kadınlarda daha sık görülür.
Ancak bu bizim kadınlarda Gut, erkeklerde SLE’yi veya FMS’yi dış-
lamamız anlamına gelmez.
20. Geri bakış yanılgısı (Hindsight bias- böyle olacağı belliydi)
Bir olayın sonucunu bilmek, o sonuca yol açan geçmişteki olay-
ların algılanmasını etkileyebilir, gerçekte ne olduğuna dair değerlen-

73