Page 97 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

Bunun dışında karar verirken düşüncemizi denetlemek için “kı-
saltmalar (mnemonik)” kullanılabilecek basit araçlar olabilir.
Örneğin TWED kontrol listesi, klinikte bilişsel hataları kontrol
etmek için kullanılabilen bir anımsatıcı kontrol listesidir. En sık yapı-
lan bilişsel hataların değerlendirilmesi ile yapılan bir araştırma sonu-
cunda ortaya konmuştur. Her harfin temsil ettiği konu karar verirken
yapabileceğimiz hatalara dikkatimizi çeker.
T (Threat): Bu hastada dışlamam gereken herhangi bir yaşamsal
veya organ hasarı tehdidi var mı?
W (Wrong/What): Ya yanılıyorsam? Başka ne olabilir ki?
E (Evidences): Bu teşhisi desteklemek veya dışlamak için yeterli
kanıtım var mı?

D (Dispositional) faktörler: Kararımı etkileyen herhangi bir
ruhsal/eğilim faktörü var mı? (Chew et al. 2016; Croskerry P, 2003a)
Tablo 4’te kolaya kaçan, düşük düzeyli bir tanı koyma planı ile
yüksek düzeyli, zorlama işlevlerini kullanan bir plan karşılaştırılmıştır.

Tablo 4. Düşük Düzeyli ve Yüksek Düzeyli plan Örnekleri

Düşük Düzeyli plan Yüksek Düzeyli plan
Anladım! Hasta bana söylediği anda ne Önceki hipotezlerin dışındaki
olduğunu biliyordum. olasılıklara, ötesine bakmalıyım.
Her zaman kendi kriterlerimi oluştur-
Başka bir doktor hastaya tanı koyduy-
malıyım.
sa, neden daha fazla veri bulmak için
uğraşayım? Şüphe duyduğumda, en kötü hipotezi
varsayarım.
Şüphe duyduğunda, en basit veya en
Yeniden göz atmalıyım-belki de
uygun hipotezi seç. hastanın anlattıklarını kaydedip akla
gelebilen tanılara dikkat ederek tekrar
Çok şikâyet ediyor? Hiçbir şeyi yok! okumalıyım.

(Borrell-Carrió F, Epstein RM, 2004)

96