Page 67 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

kaynaklarından biri olarak kabul edilir. Travmalarda çoklu kırıklar
olabilir. Radyolog bir bölgede kırık gördüğünde yeterli görür diğer
bölgeleri incelemeyebilir ve bir başka kırığı atlayabilir. İstanbul Tabip
Odası Onur Kurulu’na başvuru nedenleri arasında da sıkça rastlanır.
6. Birikmiş önyargı (Aggregate bias)
Doktorlar klinik kılavuzlarda kullanılan toplu verilerin kendi has-
taları için geçerli olmadığına inandıklarında bu yanlışlığa düşebilirler.
Hastalarının atipik veya istisnai olduğu inancı ile kılavuzlar hiçbirinin
gerekli olmadığını gösterse bile röntgen veya diğer testler isteme gibi
hatalar yapabilirler.
7. Belirsizlik etkisi (Ambiguity effect)
Bir hastalığın olasılığı bilinmediğinde hekimlerin bu seçenekten
kaçınmasını tanımlar. Tıpta kaçınılmaz bir belirsizlik vardır ve he-
kimler belirsizlik altında seçim yapmak zorundadır. Oysa belirsizlik
insanlarda tedirginlik yaratır. Belirsizlik arttıkça karar verme güçleşir,
tereddüt artar. İnsanların tercihleri belirsizlikten etkilenir. Bir kitapçı-
ya gittiğimizde birisi tanıdığımız diğeri tanımadığımız yazara ait yeni
çıkan iki kitap varsa çoğu kez tanıdığımız yazarınkini tercih ederiz.
(Reynolds, J.M. 2018)
Gündelik yaşamda da durum böyledir ve halk arasında “bildiğin
yol en kısa yoldur” özdeyişiyle ifade edilmiştir. Hekimler de bundan
muaf değildir. Tanı koyarken bilgi eksikliği nedeniyle veya daha az
zihinsel çaba gerektirdiği için, olasılığı belli olan bir seçeneği, olasılı-
ğın bilinmediği bir seçeneğe tercih edebilirler.
Örnek: Elli yaşlarında sağlıklı bir erkek hasta bir ay süren Afrika
yolculuğu ertesinde sol kolunda ağrı, ön kolundan dirseğine ve kol-
tuk altına doğru uzanan kızarıklık ve şişlik şikâyeti ile dermatoloji
kliniğine başvuruyor. Lenfanjit (lenf damarları iltihabı) tanısı ile anti-
biyotikler veriliyor. Hasta yararlanmıyor, el sırtı ve parmaklarda yara
açılıyor. İki ay sonra dermatolojinin dışında tesadüfen başvurduğu iki
hekim Afrika seyahati öyküsü ile birleştirerek kısa bir internet araş-
tırması sonunda Leishmania (şark çıbanı) tanısı olabileceğini düşü-
nüyorlar. Yönlendirdikleri dermatoloji kliniğinde tanı doğrulanıyor.

66