Page 21 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

Bir hekimin klinik yeterliliği:
1. Bilgi
2. Klinik beceriler (iletişim, anamnez alma, fizik muayene)
3. Klinik akıl yürütme olmak üzere üç temel faktöre bağlıdır.
Tıp eğitimi genellikle bilgi ve beceriye odaklanır. Oysa hastadan
elde edilen verilerin hekimin bilgisi, becerisi ile sentez edilerek bir
tanı ve tedavi kararına varılması için klinik akıl yürütme gerekir. Bu
yüzden klinik akıl yürütme kararlarımızda çok önemli bir yere sa-
hiptir.
Bugüne dek hekimlerin tanı ve tedavi süreçlerinin işleyişi, gelişti-
rilmesi ile ilgili birçok yol tanımlanmış, doğru karar verebilmek için
çok çeşitli eğitim modelleri, klinik akıl yürütme yolları tarif edilmiş-
tir. Ancak tümünün ortak olduğu nokta, bu yöntemlerin temelinde
sağlam, geniş ve derin bir tıbbi bilginin olması gerekliliğidir. Çünkü
bilmediğimiz bir hastalığı tanı olasılığı olarak düşünemeyiz. Örneğin
myastenia gravis hastalığını veya belirti ve bulgularını hiç duymamış-
sanız, yorulmakla artan güçsüzlük, çift görme gibi şikâyetlerle baş-
vuran bir hastada myastenia gravis hastalığını tanı olasılıkları içinde
düşünmeniz mümkün değildir. Ne kadar geniş bir bilgi dağarcığınız
varsa o kadar geniş bir alanda akıl yürütebilir, ayırıcı tanıya gidebilir-
siniz, tanı ve tedavi olasılığı üretebilirsiniz.
Bazı tıp eğitimi araştırmacıları, akıl yürütme becerilerini geliştir-
mek için yapılan eğitimin yararı ile ilgili yeterli kanıt olmadığını, tıp
eğitiminde gelişme sağlamak için önemli olanın, teorik ve deneyim-
sel bilginin derinliği ve genişliği olduğunu savunmaktadır.
Bu araştırıcılara göre, tıp eğitimindeki sayısız farklı alanda öğren-
me ve uygulama zorunluluğundan kaçınmak için akıl yürütme gibi
genel becerilere yönelme eğilimi ortaya çıkmıştır. Üstelik böylece
tıbbi hatalar bilgiden çok insanın bir parçası olan bilişsel önyargılara
atfedilecek; hekimi suçlamadan uzaklaştıracaktır. Bu yazarlara göre
bilgi yetersizliği tıbbi hatanın en sık nedenidir. (Monteiro et al, 2016;
Monteiro et al, 2020)

20