Page 22 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

Ancak bilgi, doğru tanı koyma ve tedavi kararında gerekli/zo-
runlu olmasına rağmen tek başına yeterli midir? Düzgün bir akıl
yürütme olmaksızın bilgiyi yerinde, zamanında, doğru ve eleştirel
biçimde kullanabilmek, doğru tanılara, tedavilere karar vermek her
zaman mümkün müdür? Mümkünse, hekimler gibi zihinsel kapasite-
leri yüksek bir meslek grubunun hemen hemen hiç hata yapmaması
gerekmez mi? Gerçeğin böyle olmadığını birçok yaşam verisi göster-
mektedir. Çok sayıda bilimsel çalışma, hekimlerin meslek odalarına
yapılan hatalarla ilgili şikâyet başvuruları, mahkemelere yansıyan tıbbi
hata (malpraktis) davaları farklı bir tablo çizmektedir. Birçok çalışma
da tıp eğitiminde tek başına bilginin yeterli olmadığını göstermek-
tedir.
Bilgi, doğru tanı ve tedavi kararları vermekte gerekli ama tek ba-
şına yeterli değilse, tıp eğitimi eleştirel düşünce ve klinik akıl yürüt-
me becerisi kazandırma konusunda yeteri kadar destek sağlamakta
mıdır? Özellikle entegre müfredatlar, temel bilimlerle hasta temelli
klinik öğretimini, tıp eğitiminin erken dönemlerinde birleştirmeye
çalışmaktadır.
Buna rağmen, tıp eğitimi alanında yapılan çalışmalar, bunun her
zaman yeterli olmadığını, tıp öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yö-
nelmediğini göstermektedir. Eleştirel düşünceyi yerleştirmek için öğ-
retim programının ve öğretme stratejilerinin yeniden yapılandırılması
gerektiği öne sürülmektedir. Çalışmalar klinik karar verme kursları-
nın da öğrencilerin klinik karar verme becerilerini geliştirmede etkili
olduğunu göstermektedir. (Simpkins et al, 2019; Nolt et al, 2018)
Hekimler büyük çoğunlukla ve çoğu kez nasıl olduğunun bi-
lincine varmadan, sezgisel doğru tanılar koyarlar. Ancak gündelik
yaşamda ve mesleki pratiklerinde bütün insanlar gibi hekimleri de
birinci sistemimiz hızlı, kısa yollarla, belli kalıplarla (stereotyping),
hızlı kararlar almaya, tutarlı öyküler oluşturmaya zorlar. Yukarıda söz
edildiği gibi bu yollar hataya daha açıktır.
Klinikte özellikle tanı kararları verirken ikinci sistem etkinliği
önemlidir. Bu sistem otomatik çalışan hızlı, kısa yollarımızı denetle-

21