Page 28 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

bilgiler olabilir, bu noktada gereken esnekliği göstermeyerek rotayı
değiştirmemek, akıl yürütme sürecini erken sonlandırmak (prema-
ture closure) yanlış teşhise neden olabilir. İyi bir klinisyen erken ka-
panma kavramına dikkat etmeli, çıkardığı sonuçların doğruluğundan
olabildiğince emin oluncaya dek test etmeyi sürdürmelidir. Hipote-
tikodedüktif akıl yürütmenin meslekte yeni olanların daha çok baş-
vurdukları bir yöntem olduğu bildirilmektedir. (Sandhu Et al, 2006;
https://www.saem.org/cdem/education/online-education/m3-curriculum/
group-focused-chief-complaint-history-physical-examination-and-differenti-
al-diagnosis/developing-a-case-specific-differential-diagnosis, 2008; Cros-
kerry, 2002; Lighthall, Vazquez-Guillamet, 2015)
2.2.2. Algoritmik tanı koyma (Algorithmic decisionmaking)
Algoritmik yöntemde, karar verme sürecinde önceden belirlen-
miş, şematize edilmiş bir dizi adım izlenir. Öğretilmesi ve öğrenmesi,
pratikte uygulanması kolaydır. Bununla birlikte, algoritmalar genel-
likle tüm durumları kapsayacak kadar esnek değildir. Herkese uyan,
genel bir yaklaşım sunduğundan, hastanın bulgu ve belirtilerinin al-
goritmaya uymaması durumunda sorunlara yol açabilir.
Dünyada ve ülkemizde birçok hastalık durumunda, acil hasta yak-
laşımlarında yaygın biçimde algoritmalar kullanılmaktadır. Örneğin
Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanmış bir “Kritik Vakalar Tanı ve Te-
davi Algoritmaları” rehberi bulunmaktadır. (Bektaş, 2017)
2.2.3. Örüntü tanıma (Pattern recognition)

Satrançtaki çalışmalara dayanarak, büyük usta oyuncuların hafıza-
sında, oynanan ve çalışılan oyunlardan edinilen 50.000’den fazla kalıp
(patern) olduğu tahmin edilmektedir. Bu zihinsel kalıplar, mevcut
oyunda bir kalıbın bellekte kayıtlı kalıplarla hızlı bir şekilde karşılaş-
tırılmasını ve daha sonra hızlı bir karar verilmesini sağlar.
Hekimlikte de deneyimli bir klinisyen, geçmişte karşılaşılan hasta-
lara ait belirti ve bulgulardan, varılan sonuçlardan oluşan böyle devasa
bir zihinsel kalıp kütüphanesi oluşturur. Yeni bir hasta ile karşılaştı-
ğında önündeki belirti ve bulguları zihinsel deposundaki senaryolarla

27