AFETLERDE SAĞLIK ÇALIŞANLARININ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

- Ön Bilgilendirme -

Düzenleyici Kurumlar:

• TTB Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma Grubu
• İTO Deprem Çalışma Grubu
   

Etkinlik: Çalıştay

Tarih: 04 Ekim 2025 Cumartesi

Saat: 10.00 - 17.00

Yer: TTB Toplantı Salonu - Ankara

Adres: Gazi Mustafa Kemal Bulvarı Şehit Daniş Tunalıgil Sokak No: 2/17-23, 06570 Maltepe-Ankara

Gerekçe

Sağlık hizmeti çok sayıda tehlikeler ve riskler içerir. Olağan koşullarda var olan bu tehlikeler ve riskler afet durumlarında daha da artar ve çeşitlenir. Afet koşullarında bu durum sağlık çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini daha da çok tehdit eder.

Afet koşullarında çoğu kez iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, uygulamaları yetersiz kalır ve sağlık çalışanları olumsuz koşullarda çalışmakla karşı karşıya olur. Böylece afet koşullarında sağlık çalışanları daha fazla iş kazası, meslek hastalığı ve bunlara bağlı ölümlerle karşılaşır.

Ülkemizde tüm sağlık çalışanlarının (kamu-özel) COVID-19 pandemi döneminde, Şubat 2023 depremlerinde yaşadığı iş kazaları, meslek hastalıkları, bunlara bağlı ölümler ve diğer tehlikelerin, risklerin detaylı olarak ele alınmasını, çözüm üretilmesini zorunlu kılmaktadır.

Amaç

Ulusal ve uluslararası afet koşullarında sağlık çalışanlarının karşı karşıya kaldığı, yaşadığı tehlike, riskler ve bunlara bağlı ölümler değerlendirilerek, yaşanacak olan afet koşullarında sağlık çalışanlarının tartışmalı yasal durumlarını netleştirmek, çalışma koşullarını, ortamını en uygun hale getirmek, haklarını, sağlığını ve güvenliğini korumak, sağlamak.

Konu Başlıkları

1. COVID-19 pandemisi ve 6 Şubat 2023 Depremi’nde sağlık çalışanlarının yaşadıkları; sistemsel ve bireysel sorunlar

• 6331 sayılı kanun, Hastane Afet ve Acil Durum Planları (HAP) ve diğer yasal mevzuatların yetersizlikleri, uygulamada yaşananlar
• Pandemi ve depremlere yönelik ulusal strateji ve eylem planlarında sağlık hizmeti
• Afetlerde enfeksiyon kontrol önlemlerinde yaşananlar
• İşyeri “İş Sağlığı ve Güvenli Birimi” yapılarının yetkisi, etkisizleştirilmesi
• Kişisel koruyucu malzeme teminindeki sorunlar
• Çalışma koşulları; uzun çalışma saatleri, olumsuz koşullar ve tükenmişlik
• Barınma, ulaşım, hijyen koşulları yetersizliği
• Görev tanımlarının belirsizliği ve plansız görevlendirmeler
• Ruhsal travmalar ve destek mekanizmalarının eksikliği
• Sağlık çalışanı güvenliği, şiddet olayları, ayrımcılık
• Kadın sağlık çalışanlarının yaşadığı özel sorunlar
• Ortaya çıkan verilerin sistematik olarak toplanması, değerlendirilmesi ve açık kullanıma sunulması (sürveyans sisteminde, sürecinde yaşanan olumsuzluklar, eksiklikler)
• Yönetişimde yaşanan sorunlar
   

2. Sağlık Bakanlığı ve sağlık çalışanı örgütlerinin afetlerdeki rolleri: Yapılanlar, yapılamayanlar, yapılması gerekenler

• Kriz koordinasyonunun başarıları ve aksayan yönleri
• Sağlık hizmetinin sürekliliğinin sağlanması
• Sağlık çalışanlarının örgütlülük düzeyi
• Sivil toplum kuruluşları ve tabip odalarının katkısı
• Afet bölgelerinde sağlık hizmeti sunumunda yetersizlik örnekleri
• Gelecekteki planlamalar için öneriler
   

3. Her iki afet ve olası diğer afetler açısından sağlık çalışanlarının karşılaştığı ve karşılaşabileceği sorunların ortaklaştırılması

• Tükenmişlik ve travmanın psikososyal etkileri
• Hak kayıpları
• Görev ve izin belirsizlikleri
• Görevlendirme süreçlerinde iletişim eksikliği
• Hukuksal sorunlar; farklı çalışma mevzuatına bağlı olma, iş tanımı belirsizlikleri
• Afet sonrası yaşam ve iş koşulları
   

4. Bütünleşik Afet Risk Yönetimi’nde sağlık çalışanlarının ve örgütlerinin yeri

• Afet öncesi, sırası ve sonrası dönemlerde sağlık çalışanlarının aktif rolü
• Eğitim, tatbikat ve afet hazırlık programları
• Meslek birliklerinin, sendikaların ve uzmanlık derneklerinin rolü
• “Entegre afet planlaması”na “sağlık perspektifi”nin dahil edilmesi
   

5. Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma Grubunun yapılacaklar listesi ve yapılanması

• Çalışma grubunun görev tanımı, sorumlulukları ve hedefleri
• İstek ve taleplerin oluşturulması, hayata geçmesi yönünde yapılacak olan çalışmaların belirlenmesi
• Afet izleme, değerlendirme, raporlama araçlarının oluşturulması
• “Yerel temsilciler”le ve diğer kurumlarla koordinasyon modeli oluşturulması
• Afet sonrası ruh sağlığı destek programları
• İş sağlığı ve güvenliği açısında “özel” modüllerin geliştirilmesi
• Ulusal sağlık afet müdahale planına katkı süreci